 | | revolutie of chaos? | Paul - 21.09.2006 09:48
Veel linkse intellectuelen hebben de omverwerping van communistische regeringen in Oost-Europa en de Sovjet-Unie toegejuicht. De democratie zou eindelijk zegevieren. De bevolking zou het juk van het communisme afwerpen en links in West-Europa en de Verenigde Staten zou een bron van ergernis kwijt zijn. In deze vierde bijdrage tot het debat over het verleden van het communisme en over de vraag 'welke nieuwe wereld willen wij?' toont de Amerikaanse prof Michael Parenti aan dat de anticommunistische progressieven zich deerlijk vergisten: de val van het socialisme bracht allesbehalve democratie en vrijheid.
Op bevel van Jeltsin vielen Russische tanks in 1993 het parlement aan. Tweeduizend mensen werden vermoord. Kort daarna verbood Jeltsin tientallen publicaties, hij liet stakers in elkaar slaan en arresteren, hij stelde vijftien politieke partijen buiten de wet. En nog altijd ging hij door voor een democraat, de man op wie veel linksen gewed hadden. (Foto archief)
De linkse theoreticus Richard Lichtman verwoordde de opluchting van veel linksen over de val van het socialisme in Oost-Europa en de Sovjet-Unie zo: "We zijn bevrijd van het schrikbeeld van de Sovjet-Unie en van de nachtmerrie van communistisch China."
In werkelijkheid betekende de kapitalistische restauratie in Oost-Europa voor menige bevrijdingsstrijd in de Derde Wereld een aanzienlijke verzwakking. De sovjetsteun viel weg en een hele schare nieuwe, rechtse regeringen zag het daglicht. Daarenboven zette de omverwerping van het communisme het licht op groen voor de belangen van de westerse bedrijven: zij konden voortaan ongebreideld uitbuiten. Omdat de industriëlen hun arbeiders niet langer moesten overtuigen dat ze er beter aan toe waren dan hun Russische collega's en omdat ze niet langer ingeperkt werden door een concurrerend regime, maakten ze plots komaf met de vele voordelen die de arbeidersklasse in het Westen in de loop der jaren verkregen had. Nu de vrije markt in haar allerlaagste vorm triomfantelijk het leven ziet in het Oosten, zal ze ook in het Westen zegevieren. 'Het kapitalisme met menselijk gelaat' wordt vervangen door 'het kapitalisme met menselijke haat'.
Het linkse anticommunisme heeft die verliezen nooit zien aankomen omdat het nooit heeft begrepen welke rol de bestaande communistische machten speelden bij het temperen van de ergste impulsen van het westers kapitalisme en imperialisme, en omdat het het communisme altijd heeft beschouwd als een onvervalst kwaad. Tot vandaag zijn er nog steeds die het niet begrepen hebben.
De tegenstelling tussen vrije markt en democratie
De anticommunisten die in Oost-Europa en in de Sovjet-Unie in 1989-1991 de macht grepen, begonnen hun bourgeoisideologie op te leggen aan het politieke en culturele leven: communisten werden verwijderd uit regering, pers, universiteiten, bepaalde beroepen en rechtbanken. Hoewel die anticommunisten zich voordeden als democratische hervormers, verloren ze snel hun geduld met de democratische uitingen van volksverzet die hen hinderden bij het invoeren van een ongebreideld vrijemarktkapitalisme.
In Rusland hadden bondgenoten van president Jeltsin het over 'het gevaar van de democratie'. Ze beklaagden zich erover dat 'de meeste vertegenwoordigingsorganen een hinderpaal waren geworden voor hun (markt)hervormingen'. Blijkbaar kon de vrije markt, die volgens de 'hervormers' de ware basis is van politieke democratie, niet worden ingevoerd met democratische middelen. In 1992 vroegen de presidenten van Polen, Tsjecho-Slowakije en Rusland de opschorting van hun parlementen en het recht om bij presidentieel decreet te regeren. Zij stelden repressieve maatregelen voor tegen wie niet wou buigen 'voor de hervormingen' van de vrije markt. Zij waren er niet op uit de macht aan het volk te geven maar wel de bevoorrechten zoveel mogelijk winst te bezorgen.
Deze democratisering-door-onderdrukking was al begonnen voor de eigenlijke omverwerping van het communisme. In 1991 stelde sovjetpresident Gorbatsjov, de Communistische Partij van de USSR buiten de wet. De partijfondsen en -gebouwen werden in beslag genomen. Arbeiders mochten zich op het werk niet langer inlaten met welke politieke activiteit dan ook. Zes linkse kranten werden verboden. Veel Amerikaanse progressieven verwelkomden deze onderdrukking als 'een stap vooruit inzake democratische hervormingen.'
Toen vroeg Gorbatsjov dat het Russische Congres zichzelf zou ontbinden. Het had zich te hard tegen veranderingen verzet. In feite was het Congres niet gekant tegen democratisch overleg en meerpartijenverkiezingen; deze vonden namelijk al plaats. Het moest weg omdat het zich verzette tegen een ongebreideld vrijemarktkapitalisme. Gorbatsjov zette tijdens debatten herhaaldelijk de micro's uit en dreigde ermee het Congres in z'n eentje af te schaffen via een nooddecreet. Hij legde tot driemaal toe een nieuwe stemming op tot de gewenste opheffing een feit was.
Aanval op parlement, vakbonden, stakers, linksen
Eind '93 ontbond Jeltsin met geweld het Russisch parlement en alle andere verkozen vertegenwoordigingsorganen in het land, inclusief de gemeentelijke en regionale raden. Hij schafte het Russisch Grondwettelijke Hof af en lanceerde een gewapende aanval tegen het parlementsgebouw waarbij naar schatting tweeduizend opposanten en betogers omkwamen. Duizenden anderen werden opgesloten zonder enige aanklacht of rechtszaak
Jeltsin verbood de vakbonden elke vorm van politieke activiteit, verbood tientallen publicaties, monopoliseerde de controle over alle radio- en televisiestations en stelde vijftien politieke partijen buiten de wet. Hij schafte de grondwet af en zadelde het publiek op met een nieuwe grondwet die de president bijna absolute macht gaf.
VS-leiders prezen hem voor deze misdaden als een verdediger van de democratie. Wat hen het meeste beviel aan Jeltsin was dat hij 'nooit aarzelde zijn steun te verlenen aan de privatisering'.
De 'democraat' Jeltsin verbood tweemaal de publicatie van de Pravda, de krant van de Communistische Partij. Hij legde het dagblad buitensporige huurprijzen op voor het gebruik van zijn eigen voorzieningen. In maart '92 nam hij de drukpersen en het gebouw van twaalf hoog in beslag en gaf het volledige eigendomsrecht aan de Rossijskaja Gazjeta, een regeringsdagblad, en dus pro-Jeltsin.
Omon-troepen, Jeltsins 'elite', vielen regelmatig linkse demonstranten en piketten aan in Moskou en in andere Russische steden. Andrej Ajdzerdjis, een onafhankelijke volksvertegenwoordiger, en Valentin Martemjanov, een communist, beiden hevige tegenstanders van de Jeltsin-regering, werden om politieke redenen vermoord. In 1994 werd Dmitri Cholodov, een journalist die de corruptie in hoge kringen onderzocht, eveneens omgebracht. Tot daar enkele staaltjes van bloeiende democratie.
We zijn in Hongarije getuige van de gevolgen van het anti-communisme van links
| |
|
