Duurzaam activisme? Nooit van gehoord!
Historisch gezien gebeuren sociale verandering, vredesinspanningen en milieubescherming meestal onder druk van volgehouden acties en campagnes van onderuit. Pas als beleidsvoerders doorhebben dat het de eisers menens is en de activisten een brede maatschappelijke steun of impact kunnen aantonen, gaan zij over tot het inwilligen van hun eisen en helpen zij mee aan de gevraagde veranderingen.
Ook vandaag de dag staat het buiten kijf dat activisten en manifestanten allerhande een noodzakelijk onderdeel vormen van verandering. Zonder de jarenlange, tomeloze inzet van stakers, indignado’s, bosbezetters, asielactivisten, hackers, aardappeltrekkers, klimaattreinen, krakers of vredesactivisten, zou onze samenleving er wellicht heel wat grimmiger uitzien.
Maar hoe zit dat nou met die activisten? Hoe houden zij dit vol? Waar blijven zij hun energie halen? Hoe reageren zij op repressie? Hoe gaan zij om met hun angsten, woede en andere emoties? Hoe ‘gek’ moet je zijn om je blijvend in te zetten voor maatschappelijke of ecologische thema’s wanneer pers, politiek of publiek je zo vaak negeren, beschimpen of criminaliseren?
Een droevige vaststelling is, dat heel wat activisten er op gegeven moment inderdaad mee ophouden. Sommigen liepen een trauma op bij een arrestatie, waterkanon, wapenstok of traangas, sommigen haken af bij zware juridische repressie, anderen zijn het moe om tegen de stroom in te gaan, of zijn gekwetst door pijnlijke conflicten, seksisme of racisme binnen hun actie- of campagnegroep. En niet weinig langeretermijn-activisten zitten tegen een burn-out aan, want er is immers zoveel werk te doen, en vaak zo weinig handen beschikbaar… Anno 2014 is het dus zeker niet makkelijk om je actief in te zetten voor een betere wereld.
En toch… blijft het bij activisten soms heel moeilijk om dergelijke emoties bij elkaar onder woorden te brengen. Er kleeft niet zelden een bepaalde stoerheidsfactor aan bepaalde actiemilieus, waardoor het openlijk uiten van je twijfels, angsten en gevoelens taboe is. En dus haken idealisten vaak stilletjes af, wegens gebrek aan luisterend oor, schouderklopje, actieve solidariteit, …
Er bestaan wereldwijd heel wat actiehandboeken en -trainingen, maar er wordt bitter weinig over Duurzaam Activisme of Sustaining Resistance gesproken.
Enkele collectieven willen dit graag veranderen. Zo wordt er de laatste jaren hier en daar al gesproken over Trauma Support, Burn-out, Awareness, Inner Work, ‘gezonde groepen’, enz. Auteurs en activisten als Joanna Macy, Starhawk, George Lakey, Arnold Mindell, niet toevallig allen uit de VS, zijn al vele jaren bezig rond dit thema, maar binnen de Europese actiescène lijkt men hun geschriften en vormingen nu pas echt op te merken in bredere kringen.
Enkele trainers van Vredesactie volgden eind 2013 een intense tiendaagse vorming rond Sustaining Resistance in het ecodorpje Ecodharma in de Spaanse Pyrenneeën. Activisten van diverse pluimage ontmoetten elkaar daar om samen te mediteren en hun ervaringen te delen rond burn-out, hoop en wanhoop, solidariteit en innerlijke houvast. Een geweldige ervaring, die intussen ook al in Engeland een opvolger kreeg.
En nu popelt het bij enkele Vlaamse en Nederlandse activisten om de volgende jaren ook bij hen een heus Duurzaam Activisme (Trainers) Netwerk op poten te zetten. Enkelen onder hen kwamen in juli 2014 alvast een weekendje samen om hun dromen en ideeën te delen en de grootste behoeften in de wereld van de activisten en wereldversleuteraars wat in kaart te brengen. Ze dachten diep na over het ontwikkelen van een waaier aan trainingspakketten op maat die wat meer duurzaamheid, hoop, creativiteit en continuïteit in het hectische actielandschap kan brengen. En wie weet, spruit hier ooit nog wel een heus ecologisch centrum uit, waar activisten, dromers en wereldverbeteraars elkaar geregeld kunnen vinden, mediteren, tot rust komen, hun pijn delen, hun inzet en innerlijke ontwikkeling samen vieren, hun energie opladen en hun motivatie terugvinden. Want we hebben ze nodig, die vredevolle, warme, enthousiaste wegbereiders voor een eerlijker en groenere samenleving. Toch?