Voorwaardelijk sepot burgerlijke ongehoorzaamheid ongepast: klacht klimaatactivist beslissing OM bezetting kolenoverslag Amsterdam gegrond verklaard
Wanneer: 02/04/2019 - 12:30
Bij een bezetting van de Amsterdamse kolenoverslag op 24 juni 2016 werden 17 activisten van Wij Stoppen Steenkool gearresteerd. Een daad van burgerlijke ongehoorzaamheid met de oproep alle kolencentrales vóór 2020 te sluiten. Twee van hen ontvingen na 28 maanden een brief van het Openbaar Ministerie (OM) met kennisgeving van een voorwaardelijke seponering. Een klacht dat daarmee een fundamentele inbreuk op het demonstratierecht is gemaakt werd ondersteund door het juristencollectief PILP en afgelopen week gegrond verklaard door het OM. Een belangrijke overwinning.
De bezetting met 50 activisten (video) vond plaats op de 1e verjaardag van het vonnis in de Urgenda klimaatzaak. Het OM stelde in de brief van 2018 dat het feit ‘niet geschikt is voor vervolging, omdat het gaat om een maatschappelijk belangenconflict’. Maar verbond daaraan de voorwaarden dat de 2 activisten voor een proeftijd van 2 jaar niet enig ander strafbaar feit mochten plegen en ‘danwel zich op enige andere wijze zal misdragen’. Een oneigenlijke inperking van het demonstratierecht zonder rechterlijke toetsing . ‘Dat zijn twee dingen die niet samengaan’, zegt een woordvoerder van Wij Stoppen Steenkool, ‘de facto zegt het OM daarmee ‘wij gaan u voor deze zaak niet vervolgen, maar suggereert toch dat het fout was wat wij hebben gedaan. Daar twee jaar voorwaardelijk aan vastplakken is onrechtvaardig.’
Het juristencollectief PILP (Public Interest Litigation Project) ondersteunde deze klacht. Het juristencollectief zet zich in voor strategisch procederen voor mensenrechten. In de kern kwam hun bezwaar er op neer dat burgerlijke ongehoorzaamheidsacties onder het recht op betoging kunnen vallen. Als de actie binnen de grenzen van het recht op betoging is gebleven moet er volledig geseponeerd worden. In een uitgebreide toelichting wijst PILP op het zogenaamde ‘chilling effect’: door de voorwaarden zal de demonstrant zich belemmerd voelen vrij gebruik te maken van zijn/haar recht op demonstratie. Zonder dat een rechter zich er over heeft uitgesproken krijgt het toch het karakter van een straf.
Bij Wij Stoppen Steenkool (WSS) zijn geen andere zaken bekend waarbij activisten een voorwaardelijk sepot is opgelegd. Navraag bij andere actiegroepen heeft geen vergelijkbare zaken opgeleverd. Dat roept de vraag op waarom het OM in eerste instantie deze nieuwe vorm van onder voorwaarden seponeren heeft gekozen. De klimaatactivist zelf is blij met het resultaat: ’Het is een overwinning voor het demonstratierecht. Dankzij de steun van specialisten van PILP en andere advocaten kunnen wij de moed tonen om met onze acties druk uit te oefenen klimaatverandering te beperken.’ Toch is het merkwaardig dat het OM na 28 maanden tot het voorwaardelijk sepot besloot, maar vervolgens na de klacht zonder enige motivering de voorwaarden weer heeft laten vervallen en volledig geseponeerd.
‘Wij zien dat steeds meer burgers en verschillende actiegroepen, zoals Code Rood, Extinction Rebellion, Fossil Free Culture NL opstaan om via burgerlijke ongehoorzaamheid in verzet te komen tegen de klimaatcrisis’, zegt een woordvoerder van WSS, ‘In plaats van het Urgendavonnis uit te voeren en de kolencentrales voor 2020 te sluiten is de regering zelfs in cassatie gegaan. Terwijl de CO2 uitstoot in Nederland alleen maar toeneemt en de regering tekortschiet in het naleven van het vonnis’. Wij roepen het kabinet op het cassatieberoep onmiddellijk in te trekken en alsnog voor 2020 te besluiten alle kolencentrales te sluiten. Het kan niet vaak genoeg herhaald worden dat voor de kolenarbeiders een eerlijke transitie naar groene banen onderdeel uit moet maken van de sluiting.
Video van de bezetting van de kolenhaven
Website PILP: https://pilpnjcm.nl/over-pilp/
Twitter: https://twitter.com/StopSteenkool
Nieuwsberichten over de actie:
Parool: Anti-steenkoolactivisten voeren actie in de haven
AT5: Tientallen milieuactivisten bezetten kolenhaven Westelijk Havengebied
Bezetting Rotterdamse kolenoverslag EMO 9 maart 2018: http://www.wijstoppensteenkool.nl/?cat=15