Chantage is geen opvang: We Are Still Here!
Rutger Groot Wassink, Amsterdams wethouder van ‘Vluchtelingen en Ongedocumenteerden’, is van plan rechtszaken aan te spannen tegen vluchtelingen van We Are Still Here om hen te ontruimen uit de ‘Landelijke Vreemdelingen Voorziening’ (LVV) in Amsterdam. Voor de duidelijkheid: deze LVV heet officieel ‘opvang’ maar is niets anders dan een drukmiddel. Tijdens zijn toespraak voor aanvang van de demonstratie op 23 oktober jl. vertelde Sami:
“Look at how they create this project which is totally against what we agreed before we signed. (…) They say, you gonna go out after one or two months and a few of my friends they kicked out. They are on the street. Same shit again. They are helping? With what? (…) They give you so many different appointments with so many different organisations. If you miss one of them they come to you and they tell you: ‘you are not cooperating with us’. So you have to go out of the shelter, they use the shelter as a warning, as a threat.”
Er zijn dus al mensen op straat beland. Nadat hen te kennen was gegeven dat ze voor een datum weg moesten zijn, vertrokken ze uit angst voor de inzet van politie. Er zijn er ook vertrokken omdat ze de stress niet meer konden vedragen. Maar op dit moment weigert een aantal van hen eensgezind de LVV te verlaten. Tegelijk helpen supporters met een advocaat om voor mensen bezwaar te maken, zowel bij de gemeente als bij de staatssecretaris. Daar werd tot nu toe niet eens op gereageerd.
Vanwege de ontruimingsdreiging, en omdat de pilot LVV halverwege volgend jaar afloopt en maar beter niet kan doorgaan, ging We Are Still Here vorige week zaterdag 23 oktober de straat op, maar dan wel om te demonstreren!
NO TEMPORARY SOLUTIONS BUT PERMANENT RESIDENCY!
Verzameld voor deze eerste demonstratie in lange tijd werd bij een van de vijf LVV’s in Amsterdam, de LVV voor vrouwen aan het Javaplantsoen, die gerund wordt door stichting Maya Angelou, genoemd naar de Amerikaanse burgerrechtenactiviste en schrijfster van onder meer ‘I Know Why the Caged Bird Sings’ . Hoe wrang! Als je je laat gebruiken om vluchtelingen onder druk te zetten om het land te verlaten, waarbij je ‘opvang’ dient als chantagemiddel, dan heb je blijkbaar niet begrepen waarom gekooide vogels zingen.
Maar hoe zit dat nou met die LVV’s? Een korte uitleg.
Sinds een aantal jaren zijn in alle steden behalve Eindhoven de Bed-Bad-Brood voorzieningen gesloten waar ongedocumenteerden, als er plek was, onvoorwaardelijk terecht konden. Tegelijk zijn in vijf gemeenten, te weten Amsterdam, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Utrecht, de Landelijke Vreemdelingen Voorzieningen (LVV) gekomen, als proef. Er wordt gedaan alsof het hulp is, een vorm van liefdadigheid. Maar verblijf in zo’n LVV is aan criteria verbonden, je komt er niet zomaar in. Verblijf je er eenmaal, dan is de eis dat je aan alles meewerkt allesbepalend. In Amsterdam zijn er vijf, naast stichting Maya Angelou gerund door het Leger des Heils en HvO Querido. Amsterdam hanteert een maximaal verblijf van achttien maanden, Rotterdam zes maanden en de andere steden hebben geen maximale termijn. Die termijn waarbinnen ‘een oplossing’ gevonden moet zijn, en de voorwaarde dat je overal aan meewerkt - met als doel in de meeste gevallen: vertrek uit Neederland - maakt alle, maar het meest nog de LVV’s in Rotterdam en Amsterdam tot verwijdermachines. De oplossing die de LVV op papier moet bieden is dan ook een oplossing voor de staat en de gemeentes, niet voor de vluchtelingen.
Yusuf, tijdens zijn toespraak vooraf aan de demonstratie:
“Let me tell you, brothers and sisters. These things they create for their own benefit. It’s not for the refugee out of procedure. Refugee out of procedure they get a lot of frustration in this programma. Why? Because they keep repeating: Go back home.”
Inzet van de LVV: door vluchtelingen een worst voor te houden van perspectief en een ‘duurzame oplossing’ via een omweg alsnog aansturen op ‘vrijwillig’ vertrek uit Neederland. En aangezien de staat ook wel weet dat mensen niet terug kunnen en dus ook niet aan het idee willen, is er doelbewust voor gekozen om de begeleiding en juridische hulp te laten doen door lokale NGO’s of steungroepen die daarvoor subsidie krijgen. Zo is in Amsterdam bijvoorbeeld het ASKV erin gaan zitten, waarschijnlijk vanuit het idee mensen te helpen, een luis in de pels te zijn. Maar het idee van de staat is dat vluchtelingen de boodschap ‘je maakt geen kans op verblijf dus je moet weg’ van hen makkelijker aan zouden nemen dan van de IND of de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V), zo is de conclusie van een al in 2018 gedaan onderzoek. Die organisaties doen feitelijk het werk van de IND over en Sami sprak in dit verband zelfs van ‘copy and paste’. Dat kan in enkele gevallen goed uitpakken als een organisatie zich aan het harnas van de LVV weet te onttrekken, maar als het aan de staat ligt moeten zoveel mogelijk nieuwe asielaanvragen worden voorkomen en het verzet tegen vertrek gebroken. Van het afgeven van een verblijfsvergunning door het buitenschuldcriterium te hanteren, wanneer ondanks de medewerking van een vluchteling vertrek uit Neederland niet kan worden geregeld, heeft de IND dan ook maar zelden gehoord.
Sami:
“For politicians who create this, I say: shame on you. (…) Who says this is helping for refugees. I say, shame on you. This is not helping. If you really want to help, do something for us, for refugees, you have to give them the right to work, to educate themselves, give them freedom. Don’t show me that unwelcome face. (…) And don’t tell me by creating this kind of project and then you go on the media ‘we are helping the refugee people, we are doing that and this’. This is like candy, we are not children. (...) We need real help!”
De vluchtelingen van We Are Here, nu We Are Still Here, zijn terug bij af. Ze zullen zich opnieuw moeten organiseren en dat doen ze dan ook. Eenvoudig is dat niet. Niet alleen moeten ze elkaar weer vinden, ook de aandacht moet opnieuw op hun problemen worden gevestigd. In een interview met FunX stelt Sami terecht: “We zijn onzichtbaar gemaakt”. Het verblijf in de LVV’s heeft tot gevolg gehad dat We Are Here verspreid raakte en ook dat kwam de gemeente Amsterdam goed uit, want de gemeente Amsterdam was het zat dat de groep steeds panden kraakte.
Burgemeester Femke Halsema, ook al Groen Links, wond er in Het Parool van 14 december 2019 geen doekjes om:
‘Na wéér een kraakactie van asielactiegroep We Are Here vond de burgemeester het tijd dat de vreemdelingenpolitie gaat handhaven’ en ‘in gesprekken met staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asielzaken) heeft de burgemeester er inmiddels ook op aangedrongen’ gevolgd door ‘De huidige groepjes van We Are Here die nog op straat zwerven en kraken, komen grotendeels uit veilige landen en hebben meestal geen recht op een verblijfsvergunning. Daarom is het wat Halsema betreft nu tijd dat de vreemdelingenpolitie gaat optreden en de laatste We Are Here-activisten in detentie plaatst’.
Op dat moment was al bekend dat er in de vorm van LVV ‘opvang’ zou komen maar was die er nog niet eens. Het is zonneklaar dat voor Amsterdam de LVV’s een welkom antwoord waren op het kraken en moest helpen om vluchtelingen te verdelen en tegen elkaar uit te spelen.
Wat denkt de stad Amsterdam wel? Wat denkt Groen Links bij monde van Groot Wassink en Halsema wel? Dat vluchtelingen dom zijn? Dat je ze zomaar kunt ringeloren? Dat ze niet zien wat er gebeurt? Velen voelen zich bedrogen en vooral door Groen Links. Tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen had GL in het verkiezingsprogramma staan: ‘Niemand in Amsterdam slaapt op straat’. Ongedocumenteerden werden toen ingezet om in Groen Links verkiezingsjasjes te lopen tijdens demonstraties. Ook de komende verkiezingen beweert Groen Links dat niemand in Amsterdam op straat zal slapen.
Maar hoe zit het dan met de vluchtelingen? Rechtszaken om ze uit de LVV te zetten door Groot Wassink. Halsema die ze op laat jagen als ze een huis gaan kraken. Niemand op straat?! En dit tot de dood erop volgt desnoods? Immers, de GGD - nog zo’n instantie die meehelpt dit beleid in stand te houden door te bepalen of iemand wel kwetsbaar genoeg is voor enige vorm van tijdelijke opvang – laat je pas ergens toe als je bijna dood bent. Dat het leven op straat op zichzelf je dood kan worden, daar wordt geen rekening mee gehouden. Tijdens de demonstratie werd dan ook stilgestaan, letterlijk, bij het kantoor van de GGD in Amsterdam. Een GGD die bovendien niet bepaald werk maakt van het verstrekken van QR codes aan ongedocumenteerden, waardoor mensen die op straat leven nergens naar binnen kunnen, al is het maar om naar de WC te gaan. En op die straat komen weer een heleboel mensen de komende tijd terecht. In de regen, in de kou.
Hidaya in haar toespraak vooraf aan de demonstratie:
“I know some of my friends are going to be on the street in a couple of days. This is not what we want. What we want is a permanent place. What we want is a place where you feel a sense of belonging. What we want is a place where you feel comfortable. What want is a place where you are not going to be critisized. What we want is a place where we are welcome.
It is important to know that we are educated people. I am an engineer by profession. (…) Stop looking at immigrants as dumb people.”
Aan deze demonstratie deden, inclusief mensen van We Are Still Here, ongeveer 250 mensen mee. Als je dat vergelijkt met de duizenden die bij de Woondemonstratie in Amsterdam waren is dat bedroevend weinig. Immers, de strijd van vluchtelingen gaat ook om woonstrijd, en meer dan dat! Het gaat om het recht op verblijf. Het recht je leven op te bouwen. Daarvoor is onderdak nodig, permanent onderdak: een huis om in te wonen. Daarop hebben vluchtelingen net zo veel recht als ieder ander.
De tijd voor solidariteit is nu! Dit gaat niet de laatste actie zijn en ontruimingen vragen om solidaire steun, samenwerking en verzet. Kom je ook naar de volgende demonstratie van We Are Still Here? Kom je mee voor de deur staan om ontruimingen tegen te houden? Kom je helpen kraken?
Joke Kaviaar, 31 oktober 2021