Right to Shelter
Uitgeprocedeerde asielzoekers zijn terechtgekomen in een maalstroom van elkaar juridisch bevechtende overheden waarbij het om het kostenplaatje gaat en de rechten van de mens al lang niet meer mee tellen." En: "Amsterdam kan er nu voor kiezen om een “demonstratie te geven van erbarmelijk schrijnend beleid,” de gemeente Amsterdam kan echter ook meewerken aan een wereld waarin we internationale verdragen, waarborg voor ieders veiligheid, naleven."
13.1. adequate housing and shelter guaranteeing human dignity should be afforded to irregular migrants"
Door onze betrokkenheid bij de (gewortelde) kinderen zijn wij, Maurosvrienden, betrokken geraakt bij het tentenkamp aan de Notweg in Osdorp.
Nadat, in samenwerking met Defence for Children en de gemeente Amsterdam, onderdak was gevonden voor de moeders en kinderen, hadden we het gevoel niet weg te kunnen lopen bij de jongeren die daar nu nog zitten.
Wij vinden het verontrustend dat de mensen in het tentenkamp aan de Notweg te Osdorp nu al 14 dagen letterlijk in de kou zitten zonder dat er eind in zicht is. Gewone, menselijke oplossingen die aangedragen worden door buurtbewoners of vrijwilligers blijken vaak niet te mogen. Zij stuiten net als de vluchtelingen op een muur van verbale of juridische wazigheid. Een aggregaat om een beetje warm te blijven, mag bijvoorbeeld al dagen niet verstrekt worden, want volgens burgemeester van der Laan houden de vluchtelingen een “demonstratie” en in de demonstratieverordening staat volgens de gemeente nu eenmaal niets over aggregaten. (Overigens heeft een beetje demonstratie al snel een aggregaat nodig.)
Wel erg, niet erbarmelijk
Na zijn bezoek aan het tentenkamp meldde Van der Laan vorige week dat de situatie “niet erbarmelijk” was, wel érg natuurlijk, maar niet erbármelijk. Pas wanneer van der Laan de situatie “schríjnend” genoeg vindt zullen de (uitgeprocedeerde? we zien nu al fouten in diverse dossiers) vluchtelingen een tijdelijk onderdak toegewezen krijgen.
Mógelijk komt er binnenkort onderdak, maar dan moet het eerst kouder worden...
Pappen en nathouden
Door de vluchtelingen het recht op demonstratie te geven mogen zij dan wel “uiterlijk een half jaar” demonstreren maar in werkelijkheid blijven zij steken in een situatie van pappen en nathouden onder voorwaarden waar niemand zicht op heeft. Het woordgebruik is verwarrend en lijkt geheel en al ten goede te komen aan de gemeente Amsterdam zelf: een demonstratie immers, gehouden door níet-erbarmelijk- schrijnende - mensen, pleit de gemeente vrij van het toepassen van de zorgplicht en verlenen van onderdak.
Sinds 1 januari 2010 is het gemeentes namelijk verboden opvang te bieden aan illegalen en van der Laan laat nadrukkelijk weten dit beleid, ingezet door toenmalig staatssecretaris Albayrak en omarmd door minister Leers (voor immigratie, integratie en asiel) uit te voeren.
Rechtspositie van 'irregular migrants'
Het is echter de voorganger en partijgenoot van Van der Laan, oud-burgemeester E. van Thijn die voor de Raad van Europa als rapporteur leiding gaf aan het onderzoek naar de rechtspositie van irrigular migrants.
Het onderzoek, waarin opgenomen een minimum lijst van basisrechten, leidde in 2006 tot Resolutie 1509; ‘Human rights of irregular migrants’ met onder 13.1; "adequate housing and shelter guaranteeing human dignity should be afforded to irregular migrants"
Irreguliere migranten, zoals de vluchtelingen aan de Notweg, zouden op basis van deze resolutie aanspraak moeten kunnen maken op minimale mensenrechten om te kunnen leven in menswaardige omstandigheden.
Mensenrechten
Met Resolutie 1509 heeft de Raad van Europa een halt toegeroepen aan de toenemende rechtspositieverslechtering van irreguliere migranten en roept zij regeringen nadrukkelijk op om de rechten van irreguliere migranten serieus te nemen. Nederland heeft nagenoeg alle mensenrechtenverdragen ondertekend en geratificeerd.
Ratificatie betekent dat alle gemeentes in Nederland de zelfstandige verplichting hebben om mensenrechten te respecteren, beschermen en uitvoeren. Dit betekent ook dat iedere ambtenaar in Nederland, ongeacht de bestuurslaag waarin hij of zij zich bevindt, mede uitvoering moet geven aan die mensenrechten.
De VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeentes) constateert dat ondanks het verbod in 2010 een vorm van noodopvang nodig blijft:
‘Volledig stoppen met noodopvang is lastig om verschillende redenen:
- het feit dat mensen in reguliere vervolgprocedures rechtmatig verblijf hebben maar geen recht op opvang van rijkswege,
- de zorgplicht van gemeenten voor kwetsbare groepen, en
- de onmogelijkheid van een sluitend terugkeerbeleid.’
Geen liefdadigheid maar verantwoordelijkheid
De uitgeprocedeerde asielzoekers zelf intussen zijn terechtgekomen in een maalstroom van elkaar juridisch bevechtende overheden waarbij het om het kostenplaatje gaat en de rechten van de mens al lang niet meer mee tellen. Alleen wie geluk heeft over een goede advocaat te beschikken kan misschien nog iets bereiken.
Advocaat Pim Fischer werd door het CRvB in het gelijk gesteld wat betreft het recht op noodopvang voor een cliënt via de WMO regeling. Fischer in Trouw: “Gemeenten bieden die opvang als een soort barmhartigheid, ze spelen voor kerk. Maar ze zijn de staat. Het is geen liefdadigheid maar hun verantwoordelijkheid. Dit zijn mensen die tussen wal en schip vallen. Leers doet alsof ze niet bestaan, maar ik heb er toch echt tientallen als cliënt. Je kunt ze niet aan hun lot overlaten. Je hoeft iemand die terug naar het land van herkomst moet, als dat even niet lukt, natuurlijk geen huis aan te bieden. Maar je kunt ze wel verder laten gaan met opleiding, medische zorg bieden en iets te eten geven. Noem het zorgplicht, ik noem het beschaving” (Pim Fischer CRvB 11/5339 WMO en 11/6236 WWB, 2.5.12)
Mensenrechten als 'bodem'
Een democratie kan zonder respect voor mensenrechten niet functioneren. Wanneer het Recht op Recht óók van ongedocumenteerde mensen serieus genomen wordt, zouden Mensenrechten niet alleen meer gerespecteerd worden gedurende de procesgang maar ook juridisch meegenomen dienen te worden in een “Zorgplichtwet” en de uitvoering daarvan.
De mensenrechten als “bodem’’onder alle beslissingen die mensen aangaan, zou veel rust brengen. Gemeentes en organisaties kunnen dan op hun eigen terrein de verantwoordelijkheid voor de mensenrechten nemen, zonder daarmee in conflict te hoeven raken met politieke agenda’s. En basale rust in beleid, bescherming van basisrechten, is hard nodig.
Bedenk wel “de illegaal’ of “de uitgeprocedeerde, ongedocumenteerde” niet bestaat als groep. Het gaat stuk voor stuk om mensen die om de een of andere reden er niet in geslaagd zijn om de juiste papieren te verkrijgen. Deze mensen hebben niet minder, maar twee keer zo hard bescherming nodig omdat ze die zelf op eigen kracht niet kunnen verwerven.
Mensenrechten is ieders recht en geeft ons als samenleving een humaan handvat:
* Burgemeester van der Laan hoeft dan bovendien niet meer zelf op een druilerige namiddag te bepalen of mensen al of niet in een erbarmelijke situatie verblijven. (Hoe treurig is dat)
* Wij als burgers hoeven ons niet meer beschaamd en ongerust te voelen over het feit dat mensen op straat rondzwerven en om gezien te worden bij elkaar kruipen in lekke tenten.
* Ongedocumenteerde asielzoekers, last but not least, worden dan tot ieders grote opluchting humaan behandeld: een warm dak boven het hoofd, verblijf in open ruimtes (geen cellen), mogelijkheid van onderwijs, vandaaruit kan weer verder gekeken worden naar de toekomst.
Amsterdam kan er nu voor kiezen om – eigen woorden retour - een “demonstratie te geven van erbarmelijk schrijnend beleid,” de gemeente Amsterdam kan echter ook de correcte afweging maken en meewerken aan een wereld waarin we internationale verdragen, waarborg voor ieders veiligheid, na leven.