|
|  |
Standbeeld voor Fré Meis.
DeWaarheid.nu - 17.11.2002 01:17
Vandaag, zaterdag 16 november, 10 jaar na zijn overlijden, is in zijn geboorteplaats Oude Pekela een standbeeld van Fré Meis onthuld. Het standbeeld, een in brons gegoten buste van de kunstenares Christine Chiffrun, staat bij de plek waar eens in hotel Sasker de vermaarde bijeenkomsten van de stakers in de strokarton plaatsvonden.
Christine Chiffrun naast de door haar gemaakte standbeeld van Fré Meis.
Honderden mensen waren op de gebeurtenis afgekomen. Gelukkig had de organisatie voor een sobere plechtigheid gekozen, Fré Meis was bepaald niet iemand die verlekkerd was op uiterlijk vertoon. Het is zelfs maar de vraag of hij zo'n standbeeld zelf wel gewild zou hebben.
De burgemeester van Pekela, de heer Schollema, hield een korte toespraak waarin hij de verdienste van Fré Meis uiteenzette. Daarna assisteerde hij de weduwe van Fré Meis en haar zoon bij de onthulling. Het programma was verder voor het grootste deel gesloten, alleen genodigden hadden toegang tot het Pekelder dorpshuis waarin nog allerlei festiviteiten plaatsvonden. Onder die genodigden waren communisten of ex-communisten als Marcus Bakker en Roel Walraven. Verder veel Groen Linksers en enkele NCPN-ers. Het was opvallend dat er van de communisten die tot op de dag van vandaag een consequente communistische politiek willen uitdragen niemand was uitgenodigd.
Uiteraard refereerde de burgemeester in zijn toespraak aan de beroemde strokartonstakingen. Fré Meis was voorman en leidde de stakingen tot een voortreffelijk einde. Het was voor Fré Meis tevens het begin van een lange en succesvolle loopbaan als actie- en stakingsleider door heel Nederland. Hoe succesvol die loopbaan was, blijkt wel uit het gegeven dat arbeiders in alle delen van het land alleen maar hoefden te dreigen met de komst van Fré om de werkgevers tam te krijgen.
Als communist had Fré Meis natuurlijk zijn tijd mee. De CPN was dan wel geen echt grote partij in Nederland, maar door de uitgekiende strategie die de communisten toen ontwikkeld hadden, was de invloed van de CPN erg groot. Met name waren communisten goed vertegenwoordigd in de bedrijven. Eén communist kon, met steun van zijn partij, op de werkvloer wonderen verrichten. Verder waren de Sovjet-Unie en China communistische staten waar niet mee te spotten viel. De machthebbers in West-Europa waren wel gedwongen aan veel eisen van de arbeidersklasse toe te geven. Koste wat kost wilden zij een uitbreiding van het communisme voorkomen.
Nu het communisme in West-Europa geen factor van betekenis meer is, zien we de gevolgen. De werknemers worden in toenemende mate uitgeknepen, ook al wordt dat versluierd doordat veel mensen op de pof leven. Uiteraard past het in zo'n sfeer om het communisme te bespotten, voor dood te verklaren, te criminaliseren etc. Stel je voor dat de mensen de weg naar het communisme terug vinden, dan zijn de gevolgen voor de bezittende klasse niet te overzien. Het is daarom vreemd dat in Oude Pekela nu een standbeeld voor een communist wordt opgericht. De huidige PvdA-burgemeester van de gemeente Pekela is naar verluidt de grote initiatiefnemer en de drijvende kracht achter een werkgroep die het standbeeld wist te realiseren. Ook dat is opmerkelijk. De PvdA kan, evenals de Nederlandse vakbeweging, het bloed van Fré Meis wel drinken. Fré Meis maakte immers als geen ander duidelijk dat de sociaal-democratie altijd op de eerste plaats een politieke instrument is waarmee de arbeidersklasse eronder gehouden wordt. De verhouding tussen communisten en sociaal-democraten werd (en voor een deel wordt) in een plaats als Oude Pekela gekenmerkt door regelrechte vijandigheid. En dan nu een initiatief van een PvdA-burgemeester om een standbeeld voor een bekend communistenleider op te richten. En eveneens opmerkelijk, de gehele gemeenteraad ging ermee akkoord om het standbeeld voor groot gedeelte te financieren. Alleen de VVD stelde het voorbehoud dat er geen hamer-en sikkelteken op het standbeeld moest komen.
Nu valt er niet te ontkennen, de burgemeester noemde dat ook in zijn toespraak, dat als er één Pekelder een standbeeld in de gemeente verdient, dat Fré Meis is. Fré Meis heeft zich niet alleen ingezet voor de strokartonarbeiders, hij heeft een bijzonder positieve invloed gehad in de gemeente Pekela en de rest van Oost-Groningen. Het is voor een belangrijk deel aan hem te danken dat de kanalen die als open stinkriolen voor de industriële bedrijven dienden, werden schoongemaakt. Op het eind van de zestiger jaren en begin zeventiger jaren was er dankzij het Fré Meis effect plotseling volop aandacht vanuit Den Haag voor het armlastige Oost-Groningen. Stel je voor het communisme zou nog sterker worden, dan maar liever geld er in pompen. En zo kwamen er voorzieningen tot stand die er zonder de communistische dreiging van onder andere Fré Meis nooit waren gekomen, van zwembaden, jeugdsoosen, theaters etc. tot de vestiging van nieuwe bedrijven,. De sociaal-democratie klopt zich daarbij op de borst, de positieve ontwikkelingen zouden niet aan communisten, maar aan de PvdA te danken zijn. Hoe onjuist deze voorstelling van zaken is blijkt alleen al uit het feit dat, nu de communistische dreiging er niet meer is, de eerder genoemde voorzieningen ondanks de voortdurende aanwezigheid van de PvdA nog sneller verdwijnen dan ze gekomen zijn. Oost-Groningen is weer terug bij af. De gemeente Pekela is op één na de gemeente met gemiddeld de armste inwoners van Nederland. De nummer een is Reiderland, eveneens in Oost-Groningen.
Misschien ziet de huidige PvdA-burgemeester deze gang van zaken met lede ogen aan. Feit is dat de man zich op zeer positieve wijze onderscheid van zijn partijbroeders. Waar de gemiddelde PvdA-politicus in Oost-Groningen staat voor incompetentie, arrogantie en onbeschoftheid, heeft Pekela met zijn PvdA-burgemeester een betrokken bestuurder die in het contact met de inwoners van de gemeente zijn fatsoen bewaard en ook nog wel het een en ander voor de bevolking weet te bereiken. Wie zal het zeggen, het is mogelijk dat deze man zich door Fré Meis laat inspireren.
Fré Meis is inmiddels een mythe. De meeste oudere Pekelders spreken zijn naam met respect uit. Maar zoals dat gaat bij mythevorming, men is niet altijd even correct. De bejaarde Pekelder die uitroept dat al die "zwarten" allang het land uit waren geschopt als Fré Meis nog zou leven, heeft het dus duidelijk niet begrepen. Wat nog erger is, een van de belangrijkste uitgangspunten van het communisme dat door Fré Meis keer op keer in zijn toespraken werd uitgedragen, wordt vandaag de dag volledig genegeerd. Fré Meis hamerde er op dat, als de arbeidersklasse zijn positie wil verbeteren, die arbeidersklasse dat zelf moet doen. Niet denken dat het van boven komt, niet denken dat het je wordt aangereikt door een of andere burgerlijk politieke partij, nee, zelf doen, daar gaat het om. De Pekelder arbeiders van toen en nu hebben zich dat niet ter harte genomen. De ouderen die slachtoffer zijn van het kapitalistische systeem verzuchten: "Was Fré Meis er nog maar", de jongere slachtoffers zuipen en blowen en slaan de boel kapot. Politiek activisme is uit. Overigens gaat dit verhaal voor heel Nederland op.
Politiek activist, dat was Fré Meis op de eerste plaats. Besturen lag hem niet zo, baantjes als wethouder of gedeputeerde waren aan hem niet besteed. In een gemeenteraad, Provinciale Staten of in de Tweede Kamer kon hij nog wel vruchtbaar werk leveren, maar het best was hij als actievoerder. Hij kon als geen ander de mensen bezielen en bij elkaar houden. Een groot spreker was hij eigenlijk niet. Als hij de mensen toesprak verviel hij in herhalingen, hij hakkelde en vergiste zich voortdurend. Toch hing iedereen aan zijn lippen. Fré Meis stond dan ook niet zo maar wat te kletsen, hij meende wat hij zei. En daarmee bereikte hij de mensen eerder dan politieke gladjakkers die alleen maar een mooi verhaal houden. Zijn succes bestond er ook in dat hij een gedegen analyse van de situatie maakte, waarbij hij vooral de zwakke punten van de tegenpartij opspoorde. Vervolgens viel hij op die punten aan. Hij vergat nooit de terugtocht, wie vecht moet altijd rekening houden met de mogelijkheid van verlies. De trucjes om een actie tot een succes te maken hanteerde hij moeiteloos. "Altijd een kleine zaal afhuren, jongens. Honderd man in een zaaltje waar er eigenlijk maar vijfenzeventig in kunnen, lijkt beter dan tweehonderd in een zaal waar plaats is voor vierhonderd". Zijn kennis hield hij niet voor zich. Een sociaal-democraat die een actie wilde organiseren, bij wijze van uitzondering zijn die er ook nog, ging niet bij zijn eigen partij te rade maar bij Fré Meis. En Fré gaf hem tips. "Nooit zeggen dat het slecht gaat, dan ben je weg. Ook al gaat het slecht, toch voor de media er altijd de draai aan geven dat het prima verloopt". "Als je ergens geen verstand van hebt moet je er niet over beginnen en je ook niet door anderen laten verleiden om er over te praten. Probeer het gesprek dan op een onderwerp te krijgen waar je wel iets van af weet en haal dan uit".
Fré Meis was ook in eigen kring niet onomstreden. "Het is een man die altijd achter de dikste boom gaat staan", zo werd er wel beweerd. Daarmee bedoelt men dan dat Fré Meis bij interne partijconflicten altijd afwachtte wie als sterkste uit de bus zou komen om vervolgens zijn steun voor die sterkere uit te spreken. Misschien is dit wel zo, maar we moeten daar toch meteen aan toevoegen dat Fré Meis als enige partijbestuurder de hele CPN tegen de haren instreek door te weigeren in navolging van de partijregels in Amsterdam te gaan wonen. Het noorden was hem te dierbaar. Een inmiddels overleden Oost-Groninger communist van het oude stempel ontstak bij het horen van de naam Fré Meis steevast in woede. "Toen wij met ijzeren staven in de hand de drukpersen van de Waarheid verdedigden, zat Meis ondergedoken bij een stelletje koksianen." Daarmee doelde hij op de situatie in de vijftiger jaren van de vorige eeuw, toen naar aanleiding van de inval van de Sovjet-Unie in Hongarije het gepeupel met stilzwijgende toestemming van de Nederlandse overheid een pogrom tegen communisten op touw zette. Inderdaad dook Fré Meis toen onder. "Fré had die studenten nooit in de partij moeten halen, dat heeft de CPN de nek gekost", is een ander veel gehoord geluid. In de zeventiger jaren schreef Fré Meis iedere student die zich als partijlid aanmeldde zonder probleem in. Dat gebeurde misschien in de naïeve verwachting dat de communistische wereldheerschappij voor het grijpen lag. Achteraf gezien, en dat is altijd gemakkelijk, kan moeilijk ontkend worden dat de veelal uit de burgerlijke klasse afkomstige studenten in de neergang van de CPN een factor van betekenis zijn geweest. Neem alleen maar eens een figuur als Ina Brouwer, die haar partijcarrière begon als protégee van Fré Meis. Toen ze klaar was met haar afbraakwerkzaamheden verklaarde ze doodleuk dat ze eigenlijk nooit communist was geweest. Tijdens zijn laatste levensjaren lag Fré Meis extra onder vuur. Enerzijds waren er de communisten, veelal lid van nieuwe communistische splinterpartijtjes, die hem verweten de overstap naar Groen Links te hebben gemaakt. Fré Meis was daar echter altijd duidelijk in, hij zag de overstap als een noodzakelijk kwaad en wilde zich inspannen om Groen Links weer tot een echte communistische partij om te smeden. Maar, anderzijds, met dat standpunt riep hij weer weerstand op binnen Groen Links.
Die kritiek op Fré Meis, terecht of niet, laat echter zien dat we met een gewoon mens te maken hebben. Pekela mag, om de woorden van burgemeester Schollema te gebruiken, best trots zijn op het standbeeld van Fré Meis. Maar er is geen enkele reden om Fré Meis tot een mythe te maken. Fré Meis zou model moeten staan voor de arbeider die zich, in de beste communistische traditie, te weer stelt tegen de macht van het kapitaal en daarbij zijn persoonlijke capaciteiten voor honderd procent inzet. Dat heeft niks met een mythe te maken, dat kan iedere arbeider.
 Website: http://www.dewaarheid.nu/nov01/fre_meis.htm
|
| aanvullingen | | | Kopier s.v.p. het web niet! | M02 - 17.11.2002 19:45
In z'n geheel kopieren van zaken die al elders op een website staan is niet toegestaan op indymedia.nl !!
Verspil s.v.p. geen tijd & geld! (bandbreedte, serverruimte en vrije tijd)
Citeren, samenvatten, vertalen en linken is toegestaan.
| |
| aanvullingen | |
