|
|  |
De Eenzame Amerikaan
Gaither Stewart - 31.08.2007 13:27
Elke dag zie ik op het nieuws de beelden van Amerikaanse soldaten in de straten van Bagdad en vraag ik me af of deze beelden worden uitgezonden op de Amerikaanse tv. En als ze uitgezonden worden in Amerika, waarom komen de Amerikanen dan niet massaal in opstand? Elke dag weer voel ik diepe sympathie voor de oneindige eenzaamheid van de Amerikaanse soldaat in Irak.
De Eenzame Amerikaan
Gaither Stewart
Elke dag zie ik op het nieuws de beelden van Amerikaanse soldaten in de straten van Bagdad en vraag ik me af of deze beelden worden uitgezonden op de Amerikaanse tv. En als ze uitgezonden worden in Amerika, waarom komen de Amerikanen dan niet massaal in opstand? Elke dag weer voel ik diepe sympathie voor de oneindige eenzaamheid van de Amerikaanse soldaat in Irak.
De soldaat in zijn grauw gekleurde uniform, zijn helm, zijn kogelwerende vest (niet echt kogelwerend, zeker niet bomwerend, zoals ik elke dag weer meemaak: gisteren kwamen er weer 5 om, alleen al in Bagdad) zijn handen klemmen zich om zijn automatische geweer, als hij daar alleen staat bij een checkpoint in Bagdad, de lege blik op zijn gezicht (hoewel hij doodsbang moet zijn en zich moet afvragen hoe hij in deze chaos is beland) omgeven door een wereld die hij niet begrijpt, door mensen die een taal spreken die hij niet begrijpt, midden in een oorlog die hij niet begrijpt, deze verwarde Amerikaan moet wel de eenzaamste man in de wereld zijn.
Mede omdat ik zelf een Amerikaan ben bekijk ik deze soldaat met pijn in mijn hart. Ik denk: hier staat het symbool voor de Amerikaanse eenzaamheid in de wereld. En tegelijk denk ik dat er iets vreselijk verkeerd moet zijn in een land met een overvloed aan vrijwilligers die bereid zijn op te trekken naar de woestijnen om daar totaal vreemden te vermoorden met superwapens en vliegtuigen die, onzichtbaar vanuit de stratosfeer, bommen werpen op steden… en met 10% kans om zelf gedood te worden voor de meest ondenkbare redenen.
De politiek terzijde en buiten de vragen om rond oorlog en vrede, verwonder ik me over de Amerikanen, zo eenzaam in ons universum. Een heel volk, net zo eenzaam als jij je zou voelen achter gesloten deuren. Een soort van leegte. Wat is het, vraag ik me af, dat Amerikanen hebben dat andere mensen niet hebben? Waarom zijn Amerikanen anders? Ik geloof niet dat het altijd zo is geweest. Maar nu wel. En het is een mysterie.
Onlangs confronteerde ik mijn vrienden in Italië, waar ik ruim dertig jaar heb gewoond, met deze vragen. Italianen vertellen mij dat de Amerikanen zijn verwend; ze hebben het te goed, ze hebben niet genoeg geleden. Europeanen zien de Amerikanen vaak als kinderen, lastige kinderen, die het echte leven nog niet hebben meegemaakt, met een zweem aan kinderlijke onaantastbaarheid om zich heen.
Maar er is geen kant en klaar antwoord. Europeanen begrijpen mijn vragen niet. Ik denk dat mijn vragen niet duidelijk zijn. Er zijn maar weinig Europeanen die toegeven dat zij de Amerikanen als fundamenteel anders zien dan de rest van de mensheid. Weinigen geven toe dat ze anti-Amerikaans zijn. Voor de meeste mensen op deze wereld behoren we allemaal tot dezelfde soort. We zijn allemaal mensen. We moeten allemaal proberen één te zijn in deze wereld.
Toch vragen oude bekenden uit Europa mij wel eens wat ik over bepaalde dingen denk als Amerikaan. Ze vragen mij omdat ze zien hoe anders het is in Amerika. Wat ik vind van zaken als gezondheidszorg, pensioenspaarplannen, werkloosheidsuitkeringen, de bijstand en van het electorale systeem en democratie. Hoe is het mogelijk dat de machtige Amerikaanse presidenten worden gekozen door een minderheid? Regelmatig wordt mijn mening gevraagd over de doodstraf, iets wat de Europeaan niet kent. Maar vandaag de dag gaan de meeste vragen over de oorlog.
Progressieve Amerikanen denken mijn antwoorden op al deze vragen te kennen; dat ik als een progressieve natuurlijk een voorstander ben van nationale gezondheidszorg, goede pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, bijstand, immigratie, een meerpartijenstelsel, democratie en tegenstander ben van de doodstraf en de oorlog.
Maar daar gaat het nu even niet om. Ik denk dat de Europeaan wil weten wat er nu echt mis is met Amerika. Niet in de zin van goed en kwaad, maar in de zin van waar het mis is gegaan. Maar ze weten niet hoe ze deze vraag moeten stellen. Ook zij spreken over het ‘anders zijn’ van Amerika als land, maar, zonder het te weten, willen zij ook vragen waarom de Amerikaan als mens anders is dan andere mensen in de wereld.
Wat is er anders aan de Amerikaan? Of, bijvoorbeeld, wat hebben Mexicanen wel dat Amerikanen niet hebben?
Toen ik mij in Europa vestigde in de jaren zestig, stonden de Amerikanen nog in een goed blaadje in vrijwel heel Europa; er was nog de dankbaarheid voor de Amerikanen vanwege de hulp in de tweede wereld oorlog en het Marshall plan, hoewel deze bewondering al snel begon te tanen en jaloezie en verbolgenheid over het Amerikaanse succes en arrogantie steeds meer toenam. Hierbij moet ik wel vermelden dat de Amerikanen zeer zeker goed ontvangen werden in Europa, maar dat vooral in delen van de meer sceptische Europese linkse kringen de argwaan toenam, waar ze gelijk in hebben gekregen naar nu blijkt.
De jaren voor de Vietnamoorlog waren de goede jaren voor de Amerikanen. Amerika leidde de ‘vrije wereld’ tegen de Sovjet Unie: Het neerslaan van de Hongaarse revolutie door Moskou in 1956 en de ‘Praagse lente’ in 1968 verdoezelde de duistere kant van Amerika, in zaken zoals Watergate, het onderdrukken van de opkomende democratieën in Zuid-Amerika en haar groeiende betrokkenheid in Vietnam. Het bestaan van de grote boze Sovjet Unie gaf de Amerikaanse leiding de vrije hand te doen en te laten wat ze wilde voor zeker nog twintig jaar.
Hoewel de meeste regeringen liegen tegen hen die geregeerd worden, was het juist de grote leugen van de koude oorlog die Amerika en de Amerikanen vergiftigde. Want het was een leugen. In naam van het anticommunisme was alles toegestaan. Alles werd goedgepraat net als nu alles wordt goedgepraat in naam van het antiterrorisme. Amerika was goed. God stond aan de zijde van de Amerikanen. Maar weinig Amerikanen twijfelde hieraan. Mijn generatie stelde zich maar zelden de vraag over goed en kwaad. Alles was duidelijk: Communisme en de Sovjet Unie waren het kwade, Amerika was gezegend door God.
De jaren tachtig waren gevuld met de meest kwaadaardige anticommunistische propaganda: starwars, angst voor nucleaire oorlog, opgeklopte statistieken en officiële verklaringen dat de Sovjet Unie bezig was de wereld te veroveren; de economische en militaire macht van de Sovjet Unie was een vreselijk gevaar. Wat moet het een verrassing zijn geweest voor de westerse Sovjetexperts toen aan het eind van datzelfde decennium de Berlijnse Muur viel en de hele mieterse bende in korte tijd in elkaar donderde. Het bleek een wassen neus.
Toch begonnen steeds meer Europeanen te twijfelen aan de toestand van de Amerikaanse democratie. De groep sceptici breidde zich verder uit. Vietnam en de Amerikaanse steun aan de dictaturen van Chili tot Nicaragua, van Iran tot de Filippijnen, erodeerde deze twijfels en maakte plaats voor wat steeds meer mensen voelde; dat Amerika een Imperium van het Kwaad aan het worden was. In Amerika werden dissidenten afgeschilderd als anti-Amerikaans, communistische verraders - en vandaag; terroristen.
In het Europa van vandaag is er niet langer ‘het probleem van het venijnige anti-Amerikaanse linkse gedachtegoed’ zoals radicaal Washington dit noemt, maar de treurige realiteit is dat er een antipathie is ontstaan voor dit Amerika bij vrijwel alle Europeanen. Het is nu een probleem geworden van Goed en Kwaad.
Hoewel de meeste Amerikanen nog steeds geloven in de mythe van hun democratie, bleek uit een Europees onderzoek dat ik een paar maanden geleden las in de Italiaanse pers, dat Amerika nu ver onderin de lijst staat van de westerse democratieën. De criteria, als ik het goed heb begrepen, hadden te maken met het electorale systeem (niemand begrijpt het Amerikaanse systeem!), politieke representatie, de verdeling van de werkelijke macht, etc. Met als voorbeeld, oh, wat een verrassing, het Duitse parlementaire systeem dat bovenaan deze lijst staat.
Sommige Amerikanen denken dat het anti-Amerikanisme niets anders is dan haat en jaloezie. Maar dit is niet waar. Het is mijn ervaring en het zijn de opvattingen van de Italianen, de Fransen, de Nederlanders, de Duitsers en Denen, dat de kwaliteit van leven hier simpelweg veel hoger ligt dan in het op comfort en gemak beluste Amerika. Dit betekent niet dat niet ook de Europeaan hebzuchtig is en verlangt naar gemak en comfort. In tegendeel, dit zijn ze zeer zeker. Maar door de sociale ingrepen in de markteconomie en de verzorgingstaat zijn de Europese armen minder arm dan de Amerikaanse armen. Kan elk zichzelf respecterend mens geloven dat de Europeaan verlangt naar fast-food restaurants, eindeloze winkelcentra, nationalistisch vlagvertoon, reclamezuilen overal en God op de lippen van hun fundamentalistische leiders? Is dit de vooruitgang die Amerika wil exporteren en oorlogen voor wil voeren?
De waarheid is dat de Europeaan Amerika ziet als een land waar de rijken rijker worden en de armen armer. Ze zien een regering die weinig voor haar bevolking doet en waar het woord ‘sociaal’ taboe is. God heeft hier niets mee te maken.
Ook klopt het niet, wat veel Amerikanen denken, dat de Europeanen de Amerikanen als hun grote voorbeeld zien. Italiaanse emigratie naar de VS? Ho maar! Veel Italianen bezoeken de VS om te winkelen – alles is daar veel goedkoper nu de dollar artificieel is gedevalueerd om Europa zo op te laten draaien voor de kosten van de oorlog in Irak. Maar vandaag de dag ken ik geen Italiaan die in Amerika zou willen wonen. Maar ik ken wel veel Amerikanen die in Italië zouden willen wonen. Hoewel het waar is dat er nog steeds een groep Europeanen is dat zich vastklampt aan Amerika en probeert het te imiteren, dit zijn zeker niet de beste Europeanen.
De verschillen tussen de Europeanen en de Amerikanen zijn waarschijnlijk nog nooit zo groot geweest. Maar waarom? Wat is het? Wie is er fout? Vanwaar dit schisma?
Politiek, economie, oorlog en vrede terzijde, ik geloof dat het een probleem is van de onzekere plaats die de Amerikanen innemen bij de rest van de wereldbevolking.
Als ik hier ‘Amerikanen’ schrijf moet ik toegeven dat ik de blanke, conservatieve, uit het Amerikaanse achterland komende en van Europese afkomst zijnde deel van de Amerikanen bedoel. En ook diegene die zich altijd maar druk maken over tolerantie en over wat de meest politiek correcte labels zijn voor de zwarte Amerikanen, de Latino’s en Indianen – alsof namen als African-American, Indigenous-American of Latino-American, alles wat fout was nu goedmaakt. Het is mijn ervaring dat de meerderheid van dit soort Amerikanen niet op dezelfde golflengte zitten als de rest van de wereld.
Natuurlijk zullen de beschuldigden nu verontwaardigd roepen hoe naïef dit is. Het is Anti-Amerikaans! Bekrompen! Bevooroordeeld! Het feit blijft dat de Latijns Amerikanen op dezelfde golflengte zitten als de rest van de wereld. Zo ook de Russen. De Arabieren. De Aziaten. En ook de meeste zwarten en Indianen en Latino’s in de VS. Maar waarom dan niet de Amerikaanse blanken? Vele van hen zullen verrast zijn, hoewel ze dat niet zouden moeten zijn, te horen dat zij in Europa net zo worden gezien als in de VS door de zwarte en bruine bevolking van de getto’s in Los Angelos, Miami en New York City. En het is hun regering die hier de verantwoordelijkheid voor draagt. Hun regering, hun maatschappij en hun eenzame cultuur.
De Amerikaanse toerist slaat vandaag de dag een zielig figuur als ze zich nieuwsgierig een weg baant door Europa. Alles wat ze zien ervaren ze als oubollig en schattig en trachten het bijna neerbuigend na te bootsen. Ze maken ontelbare digitale kiekjes maar zelden zien ze de werkelijkheid. Alsof een jaar wonen in een Toscaans dorp het gat wel zal dichten. De lokale bevolking drinkt graag een wijntje met je. Ze zullen contact willen leggen met je. Van je proberen te houden. Ze willen de werkelijke jou ervaren. Voelen dat jij net als hen bent.
Maar, ik vrees, dat ze je nooit zullen begrijpen of zelfs maar begrijpen waarom je hier bent. Want Amerikanen zijn een volk van vele emoties, maar ze schamen zich voor hun gevoelens.
Sterker nog. Dit soort neprelaties staan symbool voor de echte en diepere verschillen die de Amerikaan scheidt van de rest van de wereld. Hoe kan het, vraagt de Europeaan zich af, dat een onderdaan van het machtigste land ter wereld, voor de doodstraf is? Denk daar maar eens over na. Hoe kun je gelegaliseerde moord door de staat uitleggen aan iemand die dat als barbaars ervaart?
Of, zoals de gemiddelde Europeaan zich afvraagt, hoe is het mogelijk dat een meerderheid van kiezers in ‘het land van de vrijheid’ stemt voor een systeem dat zich er niets aan gelegen laat deze vrijheden te vernietigen? Hoe kan een onderdaan van ‘het land van de democratie’ kiezen voor een regering die steun verleent aan dictaturen over de hele wereld en tegelijk deze dictaturen steevast democratieën noemt? Hoe kan een democratisch land bestaan met een tweepartijensysteem, die, hoewel met enigszins andere uitgangspunten en meningsverschillen, veel meer gelijkenis vertoont met een systeem van één partij? Hoe kan een volk dat maar al te gewillig is oorlog te voeren om de democratie te exporteren, tegelijk haar eigen democratie opofferen?
Het grote mysterie is hoe het kan dat een meerderheid van de nog stemmende Amerikanen een regering in stand houdt dat doodsbang is voor en een hekel heeft aan haar eigen democratie en haar eigen grondwet? Waarom is het Amerikaanse volk geketend aan haar leiders zoals gevangenen geketend zijn aan hun bewakers? En waarom tolereren ze een regering die denkt Amerika te moeten ommuren?
Dit leidt onherroepelijk tot het gevaar van een langzaam maar zeker afglijdende ideologie van anticommunisme, antisocialisme en antiterrorisme naar fascisme, uiteraard met de zegen van God en Zijn speciale bescherming.
Je zou bijna denken dat de Amerikanen met pensioen gaan in deze wereld. Dat ze de rest van de mensheid zijn vergeten. Dat ze niet meer over dezelfde zwakten en dezelfde krachten beschikken als de rest van de mensheid. Dat ze zelfs buiten henzelf staan. Afgezonderd en alleen.
De bevolking van de voormalige Sovjet Unie was ooit precies zo, toen ze uiteindelijk weer ‘buiten kwamen’ bekeken ze de wereld vol verbazing.
Ik heb mijn vraag nog steeds niet beantwoord. Ik weet nog steeds niet of ik de vraag wel juist heb gesteld. Wij Amerikanen willen korte, duidelijke antwoorden op duidelijke vragen. Misschien is dat juist onderdeel van het probleem.
Ik voel me ongemakkelijk als ik dit schrijf. Ik ben onzeker. Ik ben verdrietig. Ik ben niet objectief. Maar het leven is niet objectief. Het leven is niet inschikkelijk. Het leven is niet handzaam. Het menselijk bestaan kan niet in een paar woorden worden samengevat. Het leven is geen kort verhaal.
Toch, de Amerikanen zijn anders. In negatieve zin. Mijn onderbuikgevoel zegt me dat dit te maken heeft met een tekort aan echte banden met de rest van de wereld. Geen wonder dat Amerika zo eenzaam is.
Hopelijk beginnen de Amerikanen snel te zoeken naar de verloren banden met de rest van de wereld. Want de waarheid is als altijd, zoals de Engelse dichter John Donne schreef: Geen mens is een Eiland.
|
| Lees meer over: anti-fascisme / racisme europa militarisme vrijheid, repressie & mensenrechten wereldcrisis | | aanvullingen | | uit dit artikel zijn aanvullingen verplaatst naar de ruispagina | | Visie van amerikanen | Nn - 31.08.2007 16:53
Ik kom net terug uiy amerika
en heb daar veel gesproken met mensen over deze kwestie
1 ding komt hier uit nadrukenlijk naar voren
de mensen in amerika hebben zeer veel respect voor de soldaten die berijd zijn hun leven te geven (al dan niet voor het juiste doel)
Maar totaal geen respect voor de mensen die daar boven staan(de regering, het pentagon, dus de leidinggevend)
| |
| aanvullingen | |
