|
|  |
Christen-anarchisme, Jacques Ellul
bb - 28.10.2008 15:21
Christen-anarchisme
Christen-anarchisme
Jacques Ellul, Jesus and Marx, van evangelie tot ideologie
Christenen moeten meedoen in het politieke krachtenveld maar dan wel om dit te weerstaan. In het bijzonder ten aanzien van anarchisme hebben christenen iets te melden. Op 2 nivo's:
1. anarchisten leven in een illusie en geloven dat het mogelijk is om alle machten, politieke en economische uit te bannen. Zodoende worden ze militant om te overwinnen. Christenen moeten in dit opzicht realistisch zijn. We leven in een wereld die ondergeschikt is aan macht. desondanks kan het anders. Maar deze houding is ook een sprong in het onbekende.
De anarchistische gedachten zijn niet langer houdbaar: de onvermijdelijkheid van vooruitgang. De verandering van een laag stadium van ontwikkeling naar een superieure vorm zal niet plaatsvinden. Anarchisme en een vrije maatschappij waarin iedereen vrij is, is door niemand beloofd of voorspeld. En zullen ook nooit realiteit worden. Dan kun je de vraag stellen, waar maken we ons nog druk om? Waar doen we het allemaal voor als acties geen zin hebben?
En hier doet het christelijke haar intrede. Iedere menselijke handeling is vergeleken met gods genade zeer relatief. Menselijke handelingen moeten worden uitgedragen, niet om het resultaat maar omdat we liefde uitdrukken in deze relatieve context. Jezus zegt: omdat je betrouwbaar bent in het kleine zal ik je het grote geven, Mat. 25:22. Dergelijke menselijke handelingen kunnen zich in ontelbare kleine tekenen uitdrukken richting de medemens om deze te laten voelen dat hij ook meetelt. Zelfs al zou anarchisme het systeem omver werpen wat erg onwaarschijnlijk is, dan zou dit onherroepelijk tot een nieuw systeem met een nieuwe dictatuur leiden. Hoezo dan?
Politieke macht heeft de neiging om ongelimiteerd voort te woekeren en uit te groeien. Dat is nu eenmaal zo. Politieke macht heeft geen rede in zichzelf. Geen enkele institutie of ethiek kan macht tegenhouden om totalitair te worden. Alleen als hij op een radicale anti-macht stuit kan hij gestopt worden. Deze anti macht mag geen klasse zijn, of een sociologisch georganiseerde realiteit. Macht geeft geen vrijheid. Macht uitdagen is de enige manier om vrijheid realiteit te maken. Vrijheid bestaat alleen als de anti-macht, de tegenhanger sterk genoeg is en als mensen inzien dat de vrijheid alleen vandaag bestaat of anders niet. Vrijheid is niet iets wat morgen of overmorgen komt als je dit en dat doet.
Door slechts weigeren mee te gaan in deelname aan macht, weerhouden we de val ervan ons steeds in te sluiten. Is dat alles? is dan bedoeld in de zin van alles dat gevuld is met hoop.
2. Anarchisten geloven dat de mens van nature best wel goed is. Zolang we rekening met elkaar houden en we elkaar niet vreselijk beschadigen, moet een anarchistische samenleving mogelijk zijn. Eigenlijk hoef je hier alleen maar in te geloven, dat de mens goed genoeg is om zo'n samenleving te creëren. (Is dat niet een variant op het positieve denken bij arbeidsreïntegratie?) Alleen Bakunin heeft eens iets in de richting geopperd dat de mens van nature kwaadaardig is. Is christelijke termen uitgedrukt is de mens niet zozeer belast met de erfzonde als wel met de "erfdood." Ieder mens is onderhevig aan het aftakelingsproces dat met als anticlimax eindigt bij de dood. Daarbij moeten onderkennen dat niet iedereen in de wieg is gelegd voor een anarchistische levensstijl. Macht leidt niet tot waanzin, integendeel, mensen willen graag slaven zijn en hun problemen in handen geven van allerlei machten die er wel raad mee weten en er ook nog eens geld uit slaan. De wens van mensen om zich over te geven aan machten en de wil tot macht correleren met elkaar. Ondanks deze menselijke realiteit willen we macht bestrijden. Dit is de christelijke hoop zoals we die ook in de geschiedenis van israël terugzien.
Net zoals Jezus christus na 3 dagen opstond uit zijn graf, stond het volk van Israël oog in oog met de engel des doods. Maar 3 jaar na de holocaust vond er het mirakel plaats van een eigen staat Israël. Als mensen vechten we tegen menselijk kwaad niet tegen moreel kwaad. Dit menselijke kwaad is bijbels gezien een ziekheid tot aan de dood toe waardoor de ene persoon een slaaf wordt en de ander een tiran. Anarchisten proberen een menselijke samenleving te bereiken middels educatie en strijd. Maar dit is zeker niet toereikend. Een diepere motivatie is nodig, een fundamentele bekering/ommekeer. Dit is weer de kracht van het evangelie om te claimen dat de vrijheid ondanks alle onderdrukking in het hier en nu bestaat en niet alleen voor anarchisten maar zelfs ook voor de onderdrukkers. Zoals Saulus, die de jacht op christenen opende ooit bekeerd werd en verder door het leven ging als Paulus en als de grootste evangelist. Ja, mensen die stug en stijf lijken, niet in staat tot welke verandering ook, kunnen door het evangelie een radicale ommekeer beleven. Anarchisme is hiertoe niet in staat.
De tweezijdige aanvulling van realisme en hoop zijn essentieel voor anarchisme. Tussen christendom en marxisme botert het veel minder wegens fundamentele tegenstellingen. Heeft het Marxisme ooit echts iets voor de armen gedaan? Nee dus. Het is ook niet zo dat anarchisme zomaar een christelijke politieke oriëntatie zou uitdrukken, of dat christenen zomaar een anarchistische oriëntatie zouden volgen op het gevaar af dat er een nieuw systeem gaat ontstaan. In deze bijdrage wordt alleen gesteld dat er geen fundamentele tegenstrijdigheden tussen anarchisme en christelijk geloof zijn zoals wel het geval is met marxisme en het geloof. Anarchisme hoeft niet de eliminatie van een christelijke oriëntatie te betekenen, zoals wel het geval is bij Marxisme. Tenslotte is uiteengezet dat de macht van de staat het grootste probleem is waar ook christenen tegenaan lopen. De officiële christelijke kerk heeft precies het omgekeerde gedaan van wat ze zou moeten doen, namelijk ze heeft zich laten inpakken door de macht van de staat. Dit geeft al aan met wat voor probleem we hier van doen hebben. Juist op dit fundamentele probleem, de macht van de staat zou het christelijke geloof zijn pijlen moeten richten waaraan het dankzij het anarchisme wordt herinnerd.
Marxistisch christendom betekent uiteindelijk conformeren aan deze wereld. De strijd tussen babylon/rome en het evangelie kan alleen door volstrekt non-conformisme worden opgelost.
amen
|
| aanvullingen | | Onzin | NN - 28.10.2008 15:32
Volgens mij is het het christendom dat bestaat bij de gratie van machtsmisbruik. Hoe is dat in godsnaam te combineren met het anarchisme?
| | niks | bb - 28.10.2008 15:50
dan heb je het niet goed gelezen
| | niks | bb - 28.10.2008 15:52
onder keizer constantijn is het christendom een formele staatsgodsdienst geworden. Daarna ging er van alles mis. Ergens vanaf de 4de eeuw.
Jezus is helemaal niet aan een kruis geslagen maar aan een bom (jeremiah 11:19). Voor de 4de eeuw waren de eerste christenen de eerste anarchisten. Jezus had trouwens onder zijn volgelingen een paar zeloten die we tegenwoordig enarchisten zouden noemen.
| |
| aanvullingen | |
