IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Hier kun je discussieren over [Vrije Markt] Geen leiders hebben, kan dat? Ligt er aan wat je bedoelt...
[zie voor opgemaakte slides https://www.instagram.com/devrijemarkt/ ]

Maar anarchisten zijn natuurlijk niet tegen iemand die zijn vrienden er van overtuigt vanavond eens naar een andere kroeg te gaan. Of tegen de expertise van de schoenmaker op het gebied van schoenen (zoals een beroemd citaat gaat). En als je ziet hoe groepen anarchisten opereren tijdens acties, dan zie je ook al snel dat daar sprake is van één of meerdere ‘aanvoerders’ of ‘organisatoren.’ Zijn dat dan geen leiders?

Nou ja, dat ligt er dus aan wat je bedoelt. En dat leidt tot veel verwarring. Tijd om die weg te nemen!

--
Aan de ene kant wordt er met leiders bedoeld:
HEERSERS EN DWINGERS

bijvoorbeeld:

- In gewelddadige, manipulatieve, ‘toxische’ sociale relaties, bijvoorbeeld tirannieke ouders die hun kinderen met veel dwang en geweld ‘opvoeden’.

- Bazen en aandeelhouders in het bedrijfsleven; leiders die de middelen in handen hebben die noodzakelijk zijn voor anderen om te overleven.

- Niet-verkozen of wel verkozen maar niet-direct afzetbare politici, ambtenaren, etc; leiders die een monopolie hebben op geweld.

- Leiders van fascistische knokploegen

(Kortom, het soort leiders waar we tegen zijn. Misschien een idee om dit 'heersers' en het volgende type 'leiders' te noemen?)

--
Aan de andere kant wordt er ook met 'leiders' bedoeld:

MENSEN DIE INITIATIEF NEMEN, OVERTUIGEN EN FACILITEREN

bijvoorbeeld:

- Vrienden, familie en kennissen onderling in positieve sociale relaties
- Mensen die vrijwilligersprojecten beginnen
- Werkers die hun mede-werkers overtuigen tot het opkomen voor hun belangen (zelf-organisatie, actie op de werkvloer, staken, etc.)
- Succesvolle, invloedrijke activisten
- ‘Leiders’ binnen andere niet-hiërarchische, ‘platte’ of ‘horizontale’ verbanden
- Leiders binnen hiërarchische verbanden waarbij de leiders (nog) niet de macht hebben om hun wil op te leggen aan anderen, doordat die macht nog niet is opgebouwd en/of er flinke tegenmacht is van die anderen.

(Dit is het soort leiders waar we voor of in ieder geval niet tegen zijn. Misschien moeten we hier een ander woord voor verzinnen?)

--
Naast het type 'leider' is ook belangrijk wie er allemaal leider mag en kan zijn. Daarin zijn 2 extremen:

ÉÉN LEIDER:
- Er is maar één iemand die het initiatief mag/kan nemen.

- Fascisme: Ein Volk, Ein Reich, Ein Führer (letterlijk: Één Volk, Één Rijk, Één Leider).

- ‘Totalitarisme': een allesoverheersende, gecentraliseerde staat.

ZOVEEL MOGELIJK:
- Iedereen mag het initiatief nemen, en mensen worden zoveel mogelijk in staat gesteld dat ook te kunnen doen.

- Anarchisme, vrijheidslievend socialisme, (niet-rechts) libertarisme: elk persoon en groep personen beslissen zoveel mogelijk voor zichzelf, en beslissen samen waar het mensen gezamenlijk aan gaat.

- ‘ ‘Pluralisme’: veel verschillende ‘machtscentra’, waarbij de één niet boven de ander staat. Bijvoorbeeld in de vorm van een gedecentraliseerde federatie.

--
Hier horen ook verschillende principes bij, in hoe mensen er toe komen iets wel of niet te doen.

DWANG:
- Dingen moeten doen die je helemaal niet wil doen: overheerst worden.

- Pijn gedaan worden als je die dingen niet doet.

- Geweld of honger als uiteindelijke consequentie van niet doen wat een 'leider' wil.

- Mensen moeten nog steeds doen wat je wilt ook al vinden ze je stom, vertrouwen ze je niet meer en willen ze niet meer naar je luisteren: heerser zijn.

VERANTWOORDELIJKHEID:
- Mensen overtuigen om iets te doen, dingen op je nemen en/of coördineren die je belangrijk, leuk of noodzakelijk vind dat ze gebeuren: leiding nemen.

- Aangesproken worden op dingen die je zei dat je ging doen. Of waarvan je zei dat ze zouden gebeuren als andere mensen iets zouden doen.

- Als je van alles belooft maar het gebeurt vervolgens niet, dan vinden mensen vinden je stom, vertrouwen ze je niet meer en luisteren ze niet meer naar je: leiding kwijt raken.

--
Vaak gaat het in het voorgaande om extremen: er zijn veel tussen- en overgangsvormen. Je kan het daarom ook beter als een spectrum zien met beter en slechter 'leiderschap', in plaats van als een simpele ‘dichotomie’ (hard onderscheid) tussen goed en slecht 'leiderschap'.

MAAR,
DE BESTE OPTIE LIGT NIET IN HET MIDDEN

Wij zijn voor leiderschap als het nemen van initiatief en het overtuigen van anderen. En tégen overheersing. Een samenleving en organisatie waar iedereen het initiatief mag nemen. Waar mensen zoveel mogelijk in staat worden gesteld dat te doen. Waardoor ook zoveel mogelijk mensen dat doen. Een samenleving waarin we elkaar kunnen aanspreken op de verantwoordelijkheden die wij zelf op ons hebben genomen, maar waarin we niet door anderen worden gedwongen.

--
De Vrije Markt is zo’n organisatie. De Vrije Bond en veel bedrijven waar wij van verkopen zijn ook zo georganiseerd. En waar dat niet zo is, dan staan zij ten minste veel dichter bij 'onze' organisatievorm dan de zogenaamd 'normale'. Dan zijn er bijvoorbeeld wel managers, maar worden die verkozen door de werkers in plaats van benoemd door bazen en aandeelhouders.

Ken jij nog meer inspirerende voorbeelden van vrije organisatie? Misschien ben je er wel persoonlijk bij betrokken! Deel ze hier en met iedereen die je kent.

Want ook al zouden de meeste mensen wel zo willen werken en leven - vaak denken ze dat het niet kan. Laten we daarom het initiatief nemen om hen te overtuigen, in woord en daad!

- www.vrijemarkt.org -