IndyMedia - Vrij Media Centrum Nederland

Hier kun je discussieren over De winst van de schoonmakersstaking: Peter Storms kritiek weerlegd.
(voor de tekst met een aantal foto's, zie http://derodelynx.blogspot.nl/2012/09/de-winst-van-de-schoonmakersstakin...)

Laten we beginnen met de onwaarheden. Deze komen naar voren wanneer Peter zich baseert op een stuk van de IKS, het meest sektarische links-revolutionaire clubje dat Nederland 'rijk' is die, het mag gezegd worden, af en toe wel interessante punten heeft. Maar in praktische zin heb je er geen fuck aan, en ik vraag me eigelijk af óf ze uberhaupt wel een praktijk hebben naast schrijven. In één van hun schrijfsels wordt gesteld dat er tijdens de staking maar een aantal dagen het werk daadwerkelijk is neergelegd. Bovendien dat het elke keer schoonmakers uit een andere regio waren die actie voerden.

Dit is totale onzin. Belangrijk om te weten is dat de vakbond van schoonmakers tegen de 16.000 leden heeft uit 130.000 schoonmakers, waarvan er veel ook vóór het nieuwe vakbondsmodel daar werd ingevoerd al lid waren. Slechts 2500, in mijn indruk voor een groot deel diegenen die door middel van dit nieuwe vakbondsmodel zijn georganiseerd, hebben uiteindelijk gestaakt. Maar die staakten wél de hele tijd dat de staking heeft geduurd. De indruk die de IKS heeft dat het continu ánderen waren die in actie kwamen, is wel een beetje logisch (als je er nooit, of bijna nooit, bij was). Dit komt doordat er naast grote, landelijke acties - waar de opkomst van schoonmakers piekte rond de 2500 en later terugzakte naar zo'n 1000 - ook veel acties waren die werden uitgevoerd door de schoonmakers uit één of twee steden. Te denken valt aan het bezetten van het schoonmaakkantoor van Facilicom, waar schoonmakers uit voornamelijk Amsterdam naar toe gingen, waarna zij met weer andere schoonmakers (uit Nijmegen bijvoorbeeld) een actie bij ICS deden. Over het algemeen was er elke week één landelijke actie en één lokale actie per regio/stad.

Vervolgens stelt Peter dat het de bestuurders waren die de strategie hebben uitgestippeld, "weliswaar" in samenspraak met schoonmakers. Dat klopt. Maar er was tenminste samenspraak, in tegenstelling tot wat normaal is in grote delen van de vakbond. Als de schoonmakers meer inspraak willen, dan moeten ze dat bovendien zelf gaan opeisen. Ik heb zelf meegemaakt hoe een activist, op de bezetting van de VU, een stemming forceerde onder de aanwezige schoonmakers over een bepaald punt. De helft van de schoonmakers deed niet eens de moeite om hun hand op te steken om voor of tegen te stemmen. Voor alle duidelijkheid: dit is geen verwijt aan de schoonmakers. Maar je kan moeilijk de macht in handen géven aan een groep mensen die dat helemaal niet wíllen, of het helemaal niet interesseert, en het wel goed vinden hoe de bestuurders/organisers het regelen.

Natuurlijk is het veel beter als de schoonmakers zélf beslissen. Maar dan gaat het dus erom hoe we van de huidige situatie, waarin bestuurders voor een groot deel alles beslissen, komen naar een situatie waarin schoonmakers alles beslissen. Hoe we dus van punt A naar punt B komen. Het gaat dus om verandering, om dynamiek - niet om principes. We kunnen wel blijven schreeuwen dat de wereld niet aan onze principes voldoet, maar dat is een waarheid als een koe. We leven nou eenmaal in het kapitalisme, niet de anarchie. En als we vanuit het kapitalisme naar de anarchie willen komen, dan moeten we de dynamieken vatten die van het één naar het ander kunnen leiden. En ik denk eigelijk dat zéggen dat het één niet het ander is er bijzonder weinig aan bijdraagt, want dat is wel duidelijk mag ik hopen. De staking of schoonmakersvakbond afzeiken omdat het (nog) niet voldoet aan onze anarchistische principes is dus ook onzinnig, omdat het logisch is dat die niet voldoet aan onze anarchistische principes. Anders hadden we het hier namelijk niet over de FNV, maar om een of andere anarcho-vakbond. En feit is dat we die in Nederland gewoon niet hebben.

Dus ja, inderdaad, "hier zien we geen arbeidersmacht" in de zin van een groep arbeiders die geheel zelf-georganiseerd het werk neerlegt, vervolgens de baas de werkplek afkankert en die werkplek overneemt. Duh. Maar we zien wel een stap(je) in de ríchting van die arbeidsmacht. Door deze staking en doordat men georganiseerd raakte - in officiële en niet-officiële zin - en hun rechten leerde kennen (in een samenspel van schoonmakers en organisers) heeft men een aantal belangrijke lessen geleerd, haar eigen kracht gezien, en meer zelfvertrouwen gekregen. Dit uit zich óók in een grotere drang naar inspraak door schoonmakers zelf in de strategie en tactiek van de staking.

Een voorbeeld van deze drang was het groepsgewijs aanspreken van de hoofdbestuurder van de schoonmakersvakbond nadat hij de actie op Utrecht Centraal tot een abrupt einde bracht. Nog een ander voorbeeld is het, voor een zaal gevuld met schoonmakers op de VU, tegen de bestuurders/organisers in gaan van een schoonmaker over de vraag of ze wel of niet nog een dag moesten blijven op de VU(1). Daaruit blijkt tegelijkertijd weer het grote probleem: de sfeer in de zaal was dat 'men' moest blijven. Maar toen gevraagd werd wíe er wilde blijven, stond slechts een handjevol op. Aangezien je niet een universiteit kan bezetten met vijf mensen, ging men dus weg. Men was niet (zelf-)georganiseerd genoeg om er voor te zorgen dat wat men in principe wilde, ook daadwerkelijk gebéurde.

Dat komt natuurlijk doordat de maníer waarop men georganiseerd is voor het overgrote deel vía de organisers en bestuurders is. Dat is niet verbazingwekkend, aangezien velen voordat ze in aanraking kwamen met organisers/bestuurders helemaal niet georganiseerd waren. Dat is dus ook niet 'fout', want voordat men in aanraking kwam was er dus totaal geen organisatie (alleen informeel op elke individuele werkplek afzonderlijk). Er is hier dus sprake van een stapje vooruit. Dat er nog al wat stappen gezet moeten worden voordat schoonmakers zichzelf hebben georganiseerd en zo sterk zijn hun eigen koers uit te stippelen klopt. Maar laten we niet de enorm grote fout maken om dan maar blind te zijn voor het stapje dat nu is gezet, of sterker nog, dit stapje af te keuren.

Dit is helemaal zo omdat er door de staking(sacties) ook een stap vooruit is gezet in de organisatie van schoonmakers buiten de bestuurders/organisers om. Het simpele voorkomen van de acties zorgde er voor dat veel verschillende schoonmakers van verschillende steden met elkaar in contact kwamen, en dat de banden tussen schoonmakers die elkaar al kenden zijn aangehaald. Van onbekenden naar kennissen, van kennissen naar vrienden dus. Met het toenemen van de formele organisatie, voornamelijk via bestuurders en organisers, is dus ook (via de acties die konden gebeuren door de formele organisatie) de informele organisatie tussen schoonmakers onderling enorm toegenomen.

Dit is, voor mij, één van de twee belangrijkste winsten uit de staking. En iets wat je normaal niet ziet, om het simpele feit dat 'overwinningen' via de onderhandelingstafel en met actiedreiging ipv met daadwerkelijke actie voeren worden binnengehaald. Dat de loonstijging en andere eisen, die overigens wel vrij fors waren(2), op een of andere maatstaf als niet toereikend kunnen worden gezien, dat zal wel. Maar eisen zijn nóóit toereikend, want dat betekent nog altijd dat er een baas is waaraan je het vraagt.

De andere belangrijke winst is het groeien van zelfvertrouwen en het besef van eigen kracht. Dit is heel duidelijk te merken aan de schoonmakers die ik na de staking heb gesproken. Ook dit heeft weer te maken met het feit dat er actie werd gevoerd. Overigens ook met de manier waarop, maar dat is een ander verhaal. En natuurlijk ook doordat een groot deel van de eisen door de staking zijn ingewilligd, dóór die acties, en dóór het neerleggen van het werk.

Peter schrijft in een reactie op een kritiek op een eerder stuk van hem over de schoonmaakstaking, "iedereen zou heel verbaasd zijn als ik van een “mooie overwinning” van de gemeenteambtenaren zou spreken vanwege hun recente CAO na actiedreiging… Wat er met de schoonmakers is gebeurd is wel anders. Maar is het principieel anders, is het heel veel anders?" ... Is het anders? JA! Is het heel veel anders? JA! Is het principieel anders? Geen idee, definieer hier wat er bedoelt wordt met principieel. Boeit ook niet. Maar concréét is het zeker anders. Dat wil zeggen in de dynamiek die de overwinning tot stand heeft gebracht, een dynamiek die na datgene wat het tot stand heeft gebracht nog altijd doorklinkt in wat het concréét tot stand heeft gebracht en tot stand blijft brengen(3): JA! Ja, ja, JA en nog eens JA! Het is totaal anders.

Want in de dynamíek zien we een klein beweginkje van de kapitalistische situatie A naar de anarchistische situatie B. Van verspreidde, niet met elkaar in contact staande, op zichzelf staande, onzekere, onmachtige, onwetende(4), met verzet onervaren mensen naar samengekomen, onderling solidaire, meer zelfvertrouwen hebbende, iets machtigere(5), van hun rechten bewuste mensen die aan zich verzetten geproefd hebben - met een góede afloop!(6) Natuurlijk willen we naar een samenleving waarin er ook echt sámen geleefd wordt(7), waarin mensen elkaars en hun eigen problemen samen oplossen, waarin ze blaken van zelfvertrouwen en liefde voor zelf en ander, waarin mensen gezamelijk de totale macht over hun leven hebben(8), bewust van hun kracht, mogelijkheden en waardigheid, en bereid en in staat in opstand te komen als de situatie daar om vraagt. En natúúrlijk is álles wat niet dát is, simpelweg niet genoeg. Niet goed genoeg, niet mooi genoeg, niet vrij genoeg, niet waardig genoeg. Maar, alsjeblieft zeg, laten we niet álles neersabelen want nog niet is wat wij willen, en daardoor compleet uit het oog verliezen dat er een overwinning is geboekt. Dat er een stap in de juiste richting is gezet. En daardoor ons ook compleet afsluiten voor de mogelijke manieren om van A naar B te komen, waardoor we dus gewoon in situatie A blijven steken.

Zoek dat wat anarchistische dynamieken ín zich heeft, en ondersteun die!(9)

Nog een aantal korte puntjes. Over de mogelijkheid, op het eind van de staking, dat er geen centrale CAO afgesloten kon worden. Peter vindt dat vreselijk. Het is een hele andere discussie, maar er valt ook wat voor te zeggen dat wie niet vecht, die niet wint. In 'moreel' opzicht, maar ook tactisch: het algemeen verbindend verklaren van CAO's door de staat is ook een manier om organisatie-graden laag te houden en de onvoorspelbaarheid van de strijd in te tomen. Daarnaast noemt Peter de schoonmakersstrijd "beroerd georganiseerd". Natuurlijk, zoals ik ook al zei, kan het altijd stukken beter. Maar kijk eens om je heen, wie doet het beter? Niemand. Als het gaat om Nederland was dit een landelijke coördinatie van mensen en middelen zonder (recent) precedent. Nu zijn er gevallen waarbij anarchisten zouden zeggen "dit is beter georganiseerd", in de zin van, meer volgens onze principes gecoördineerd. Punt is alleen wel, dat we bijna nooit winnen!(10) Al die mensen die altijd zitten te zeiken op andere groepen en hoe die een bepaalde strijd voeren, daar wil ik één ding tegen zeggen: doe het zelf dan! Als jouw manier beter is, toon het maar aan. Door in ieder geval íets te winnen. Doe het maar ‘ss. Kom op! Ik wacht. Ik geloof best dat je goede ideeën hebt, dat ze goed klinken in ieder geval. Maar kom eens op met die góede praktijk!

Nog één ding, en dan laat ik jullie met rust. Peter zegt "vakbondsbestuurders spelen hun spel, dat geen enkel krediet en waardering verdient; linkse politieke groepen gaan daar vaak teveel in mee, en ook dat siert ze niet." Afzonderlijk van of dat allemaal klopt over dat spel, en krediet en waardering(11): het probleem is écht NIET dat linkse politieke groepen daar in mee gaan. Als het inderdaad om vuile spelletjes gaat, dan is het probleem dat de schoonmakers daarin meegaan. Als we daar iets tegen willen doen, dan moeten we de dynamieken die we voor ons zien die in de richting wijzen dat schoonmakers daar niet in mee gaan ondersteunen. Wat we niet moeten doen is zéggen, en al helemaal niet alléén maar zeggen, 'de bestuurders spelen vuile spelletjes'. Daar komen mensen zelf wel achter, of niet, en in ieder geval niet doordat wij het zéggen. Lullen is nog altijd iets fundamenteel anders dan dóen. We moeten mensen in staat stellen niet meer met de stroom mee te gaan, het liefst nog voordat men er achter komt dat die stroom flink klote is. Dat is een kwestie van organisatie, van kracht, kennis (om iets te kúnnen doen), zelfvertrouwen, contacten en kunde.

Geen woorden maar daden, kameraden. Principes vloeien voort uit sociale dynamieken, niet andersom!

*in veel van de gevallen dat hier ‘anarchistisch’ wordt gezegd, valt het trouwens ook gewoon te vervangen door ‘revolutionair’
1. de eisen van de bezetting waren toen al ingewilligd, maar die schoonmaker vertrouwde het niet
2. het is natuurlijk nooit toereikend totdat de eisen betekenen dat arbeiders de macht op hun werkplek in handen krijgen en álles wat voortkomt uit hun arbeid in bezit krijgen. Maar dat is geen eis die gesteld wordt, maar een handeling die wordt uitgevoerd, een dynamiek die zich voltrekt: sociale revolutie.
3. zoals veel anarchisten, plat gezegd, over het ontaarden van de Russische Revolutie tot een dictatoriale teringzooi zeggen "ja vind je het gek, als je de revolutie maakt met zo'n autoritaire teringpartij".
4. voor alle duidelijkheid, onwetend =/= dom.
5. het is mijn overtuiging dat je de anarchie, de samenleving zonder heersers, alleen kan bereiken door iedereen tot heerser te maken. Door macht algemeen te maken, vernietig je de macht. Doordat iedereen macht heeft, heeft niet één iemand of een klein groepje de macht, en heeft niemand dé macht.
6. regelmatig werden tijdens de staking mensen die eraan meededen hun contracten niet verlengd (ontslagen dus), en ik ben regelmatig bij acties geweest waarbij werd geëist dat ze weer werden aangenomen. En dat gebeurde dan ook.
7. al is iedereen natuurlijk vrij zich daaraan te onttrekken, periodiek of altijd, gedeeltelijk of totaal. Punt is dat we nu totaal langs elkaar door leven.
8. in de zin van, het individu beslist voor het individu, twee mensen voor twee mensen, een groepje voor een groepje, een wijk voor een wijk, een stad voor een stad, een regio voor een regio, enz.. een wereld voor een wereld.
9. Het spreekt voor zich dat je niet-anarchistische dynamieken niet ondersteunt, of probeert dat zoveel mogelijk te minimaliseren (omdat het waarschijnlijk niet altijd mogelijk is dit uit de weg te gaan).
10. De enige uitzondering die ik ken is de OTTO-workforce campagne. Maar dat ging ook over eisen mbt 2-3 mensen, niet 130.000.
11. Het gros van de beslissingen van bestuurders/organisers waren overigens gewoon gebaseerd op oprechte vakbondsoverwegingen. Nu kan je vragen stellen bij de positie waaruit die vakbondsoverwegingen naar voren komen, deze zelfs afkeuren, maar dat is iets anders dan dat er een ‘vuil spelletje’ wordt gespeeld. Bovendien wisten bestuurders/organisers vaak een stuk beter waar en hoe er actie gevoerd moest worden dan activisten, die nogal snel blijven steken in ideologische puurheid en/of vaak de neiging hebben élke afzonderlijke actie zo hard en zo ver mogelijk door te willen drijven tot aan ‘de revolutie’ omdat hun perspectief (en organisatiekracht) vaak ophoudt na de actie die wordt gepland of al gaande is. Overigens zou in de woorden van diezelfde IKS de activisten, waardoor deze discussie wordt gevoerd, betiteld moeten worden als ‘de linkervleugel van het kapitaal’. Dat ons programma zegt ‘alle macht aan de arbeiders’, doet er voor de rest niet toe. Het gaat er niet om dat de schoonmakers ons verhaal overnemen, maar dat ze hun eigen verhaal maken, hun eigen fouten kunnen maken en hun eigen successen kunnen behalen. Zelf leren vechten. Het enige wat wij kunnen doen is hen daarin ondersteunen, en dan voor 99% praktisch en 1% theoretisch – tussendoor, in een opmerkinkje hier en daar, in een gesprek onder het genot van een biertje, in het uitleggen van onze rechten t.o.v de politie, enz.