Plaats een aanvulling
Militarisering van grensbeveiliging – winstmogelijkheden voor de wapenindustrie
Wanneer: 16/05/2012 - 17:45
Onderstaand artikel is oorspronkelijk in het Engels geschreven ter gelegenheid en op verzoek van het No Border Camp Stockholm van 17 t/m 22 juni. Het is vertaald en uitgebreid met informatie over de betrokkenheid van Nederlandse bedrijven in verband met de naderende Anti Frontex dagen in Warschau van 18 t/m 23 mei.
Frontex bestaat deze maand zeven jaar en viert dat uitbundig terwijl het intussen elke dag meer mensen de dood injaagt. Meer informatie, en de oproep om in actie te komen tegen Frontex, in het Engels, vind je hier http://luc-schrijvers.blogspot.com/2012/04/noborder-journees-daction-con... en hier: http://nobordersnortheast.org/2011/05/03/invitation-anti-frontex-days-of... .
Informatie over het No Border Camp in Stockholm vind je hier: http://www.noborderstockholm.org/
Militarisering van grensbeveiliging – winstmogelijkheden voor de wapenindustrie
Begin April onthulde de Amerikaanse staat Texas de tweede van zes nieuwe kanonneerboten, gedoopt de 'Texas Marine', die in de waterwegen van de grens met Mexico zullen patrouilleren. Een woordvoerder van het Texaanse departement van staatsveiligheid sprak vol trots over de “nachtzicht capaciteiten, (…) ballistische afscherming en (…) volledige automatische machinegeweren”.
Andere inspanningen om illegale immigratie langs de VS-Mexicaanse grens te stoppen omvatten een scherpe toename van het aantal bewapende grens bewakers, soms ondersteund door de National Guard, en de opbouw van een zogeheten grenshek, dat uit verschillende van elkaar afgescheiden versperringen bestaat. De laatste twee decennia is de VS-Amerikaanse grens de tot dusver meest gemilitariseerde grens tussen twee landen die niet met elkaar in oorlog zijn geworden.
De militarisering van grens beveiliging om (illegale) immigranten buiten te houden, blijft niet beperkt tot dit voorbeeld. Integendeel, het gebruik van militair personeel, middelen en technologie is een standaard praktijk geworden. Voor Europa patrouilleren een toenemend aantal marineschepen en helicopters over de Middellandse Zee in operaties die worden gecoördineerd door het EU grensagentschap Frontex om een 'oorlog tegen immigratie'te voeren, zoals het is gedefinieerd door verschillende NGO's en academici.
Met deze ontwikkelingen is ook een nieuwe markt voor de militaire industrie ontstaan. Bijna alle grote wapens producerende bedrijven profiteren van de militarisering van grens controle.
Frontex
Frontex is opgericht in 2004 en is in 2007 begonnen met eigen zeepatrouilles, met de focus op de Canarische eilanden en jaar daarna ook de Middelandse Zee. Sindsdien is het Middellandse Zeegebied in een potdicht gecontroleerd grensgebied veranderd, bewaakt met marineschepen en helicopters. De zogenaamde Rapid Border Intervention Teams (RABITs) zijn samengesteld uit materieel en personeel van grenspolitie, veiligheidstroepen en krijgsmachten van verschillende lidstaten van de EU. Onlangs werden de RABITs hernoemd tot European Border Guard Teams, met meer verplichtingen voor de lidstaten om personeel en materieel bij te dragen.
De NAVO helpt ook om immigranten ervan te weerhouden de Middellandse Zee over te steken. De Assemblee van de inmiddels opgeheven West Europese Unie (WEU) constateerde al in 2007: “De NAVO-activiteiten in het Middellandse Zeegebied leveren een waardevolle bijdrage aan het werk van Frontex” .
Daarnaast hebben de EU-landen Afrikaanse landen voorzien van militaire eenheden, training en financiële middelen voor detentiecentra, gepaard gaande met zware druk om hen in vooruitgeschoven grensposten te veranderen. Deze activiteiten bewegen zich geleidelijk steeds verder zuidwaarts door Afrika, met de steun van Frontex voor grenscontroles in landen als Mali, Mauritanië en Senegal. Dit proces wordt de 'uitbesteding' van de Europese grenzen genoemd. De humanitaire gevolgen van deze ontwikkelingen zijn desastreus. Volgens officiële cijfers van de UNHCR zijn afgelopen jaar meer dan 1500 mensen verdronken of vermist geraakt terwijl ze probeerden de Middellandse Zee over te steken, waarmee het 's werelds meest dodelijke oversteek voor migranten is geworden.
Hoewel mensensmokkelaars zonder scrupules hiervoor eveneens verantwoordelijk zijn, kwamen er verschillende afschrikwekkende verhalen naar buiten over grenspatrouilleschepen die zonder een hand uit te steken toezien hoe mensen sterven. Boten die werden tegengehouden door Frontex-patrouilles werden gedwongen terug te keren naar de kust van Noord-Afrika, waarmee het basale mensenrecht van de passagiers om asiel aan te vragen werd genegeerd.
Verder heeft de militarisering van de zeeroutes migranten gedwongen via steeds gevaarlijker alternatieve routes te proberen hun weg naar Europa te vinden.
Materieel
Frontex is steeds meer afhankelijk van nieuwe defensietechnologie, vooral surveillance systemen, en toont grote belangstelling voor de ontwikkeling van onbemensde lucht voertuigen (in het engels: unmanned aerial vehicles: UAVs ofwel drones). Dit moet uitmonden in een alles omvattend Europees grens- en surveillancesysteem (EUROSUR), dat “het dagelijks technisch raamwerk dat nodig is om de efficiëntie van de samenwerking en de 24-uurs-communicatie tussen de autoriteiten van de lidstaten en het gebruik van de allernieuwste technologie voor grenssurveillance moet bevorderen.”
De ontwikkeling van EUROSUR is bekritiseerd, bijvoorbeeld door de Groenen in het Europees Parlement, die waarschuwden voor “het spenderen van publieke gelden voor het ontwikkelen van nieuwe technologieën, zoals robots en drones, om de buitengrenzen van Europa te bewaken”.
Voorheen was Frontex afhankelijk van EU-lidstaten voor middelen zoals patrouilleschepen en helikopters, wat niet altijd even soepel verliep. In november 2011 heeft het Europees Parlement Frontex groen licht gegeven om eigen materieel te kopen of te huren.
Militaire industrie
De beslissing dat Fronex nu zijn eigen materieel kan kopen is goed nieuws voor de defensie-industrie, die een nieuwe klant heeft aan hetgrenscontrole-agentschap. De Amerikaanse wapengigant Lockheed Martin heeft al tijdens een door Frontex gehouden oefening een surveillancevliegtuig gedemonstreerd, en in januari hebben het Franse bedrijf Thales en Aerovision uit Spanje een drone aan Frontex gepresenteerd in Griekenland.
Meer in het algemeen maakt de toename van de militarisering van de grensbeveiliging, alsmede de groeiende overlap van defensie- en beveiligingskwesties – niet alleen in de EU – dit een snel groeiende markt voor de industrie.
Een andere grote profiteur is het Europese wapenbedrijf EADS, dat communicatie-apparatuur voor zowel Bulgaarse als Roemeense grenswachten heeft geleverd en betrokken is bij een groot Saoedisch
grensbewakingsproject. De Bulgaarse grenspolitie heeft ook helikopters gekocht van AugustaWestland, onderdeel van het Italiaanse bedrijf Finmeccanica. Deze deal werd gefinancierd door het 'Schengen Facility' programma, een EU financieringsplan ontworpen om nieuwe lidstaten te steunen in de beveiliging van de buitengrenzen van de EU.
Andere bekende wapenproducenten zijn zich ook gaan bezig houden met handel op terrein van grensbeveiliging: Boeing is een netwerk van uitkijktorens als onderdeel van het VS-Mexicaanse grenshek aan het bouwen, terwijl Northrop Gruman surveillance- en beveiligingssystemen voor de noordelijke en zuidwestelijke grenzen van de VS heeft geleverd. In 2004 schreef Northrop Grumman in een persbericht: “(...) vreemdelingen die via de VS-Mexicaanse grens illegaal Arizona binnenkomen zullen met meer te maken krijgen dan alleen ruig terrein, woestijnhitte en ratelslangen. Ze zullen ook uit moeten kijken voor door Northrop Grumman ontwikkelde onbemensde luchtvoertuigen (UAVs) die worden gebruikt door het departement van binnenlandse veiligheid (…).” UAVs van het Israelische Elbit Systems worden aan diezelfde grens ook gebruikt.
Onderzoek en ontwikkeling
Door middel van de zogenaamde 'Framework Programma's' financiert de EU vele onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten op het gebied van grensbeveiliging. Veel van deze projecten hebben tot doel de grenscontrolecapaciteit te versterken door nieuwe technologische middelen. Militaire bedrijven spelen
een leidende rol hierin. Naast de reeds genoemde PERSEUS, zijn TALOS, SEABILLA en EFFISEC vermeldenswaardige voorbeelden. Bij TALOS betreft dit het gebruik van onbemensde robotvoertuigen voor grenssurveillance over land. Onder de partners in dit project bevinden zich het Turkse defensiebedrijf Aselsan, Hellenic Aerospace Industry, Israel Aerospace Industries (IAI) en SONACO uit Belgie. SEABILLA is bedoeld om surveillancesystemen voor op zee te ontwikkelen en te verbeteren. EADS, het Britse BAE Systems en de Franse bedrijven Thales en Sagem zijn daarbij betrokken. De laatste twee zijn ook partners in EFFISEC, samen met onder andere het Zweedse Defense Research Agency. Het doel van dit project is grensautoriteiten efficiëntere technologische
apparatuur te leveren.
Nederlandse industriële betrokkenheid
Via diverse EU “Framework Program”-projecten weten ook Nederlandse bedrijven en instellingen een graantje mee te pikken op de grensbeveiligingsmarkt. Naast het al genoemde EADS, dat zijn hoofdkantoor heeft in Leiden, loopt TNO hierin voorop. Dit onderzoeksinstituut is vooral betrokken bij projecten op het gebied van informatieverzameling en -verwerking en de ontwikkeling van surveillancesystemen.
Het Apeldoornse HITT participeert samen met TNO in het al genoemde SEABILLA-project. Onderzoeks- en adviesorganisatie Ecorys uit Rotterdam is betrokken bij het PERSEUS-project. Het NLR (Nederlands Lucht- en Ruimtevaarlaboratorium) onderzoekt de inzet van drones voor grensbewaking, in het kader van het BS-UAV-project.
Er zijn ook een aantal Nederlandse bedrijven actief in diverse projecten die gekoppeld zijn aan GMES, een satellietobservatiesysteem dat ondermeer inzetbaar is voor grensbewaking: Synoptics en Infram International (ontwikkeling communicatiediensten), Maris (integratie van ruimtelijke data) en Argoss en Netherlands Geomatic and Earth Observation (gebruik van 'earth observation' voor GMES).
Daarnaast spreekt de Nederlandse industrie op het gebied van scheepsbouw een woordje mee: het Zeeuwse Damen leverde aan diverse landen schepen voor grensbewakingstaken; het gaat om onder anderen Bulgarije, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk. De Roemeense grenspolitie kreeg daarnaast ook een schip geleverd door het Nijmeegse bedrijf Alewijnse.
De Nederlandse afdeling van de Franse wapengigant Thales heeft surveillance- en communicatiesystemen voor grensbewaking in de aanbieding. En ook 's werelds grootste beveiligingsbedrijf, G4S, is actief op de border security-markt. De Nederlandse tak biedt op dit gebied enkel ondersteunende diensten aan: “Door diensten aan te bieden op het gebied van grensbewaking assisteert G4S overheden in de hele wereld bij het opbouwen en behouden van het vertrouwen in grensveiligheid en het verlagen van operationele kosten.”
Zweedse industriële betrokkenheid
Saab maakt deel uit van het consortium van het door de EU gefinancierde PERSEUS-project, dat tot doel heeft een EU maritiem surveillancesysteem voor grensbeveiliging te bouwen. Boeing, DCSN en Airbus Military en Cassidian (onderdelen van EADS) zijn ook betrokken in PERSEUS.
SAAB heeft ook grensbeveiligingssystemen verkocht aan Australië, Brazilië, Estland, Frankrijk, Griekenland, Mexico, Pakistan, Zweden, Thailand, de VAE (Verenigde Arabische Emiraten), Groot Britannië en de VS. Het gaat ondermeer om met radar uitgeruste surveillancesystemen voor vliegtuigen en voor op de grond. Ericsson, bekend om zijn communicatiesystemen, heeft geholpen de muren van Fort Europa te bouwen door systemen voor technische en fysieke grenscontrole voor de Noors-Russische en Slowaaks-Oekraïense grenzen te leveren, beide buitengrenzen van de EU.
CybAero, nog maar negen jaar geleden opgericht, ontwikkelt drones. Hiermee wil het ook de markt van grensbeveiliging binnendringen, maar tot nu was de enige order op dit gebied de verkoop van wat UAVs aan de VAE. In oktober 2009 heeft CybAero een overeenkomst getekend met het Spaanse bedrijf Indra voor de ontwikkelingen van UAVs voor de Spaanse marine, die onder andere zullen worden gebruikt voor grenscontrolemissies. Dockstavarvet heeft patrouilleboten voor grensbewakingstaken verkocht aan Griekenland, Maleisië en Polen. Kockums, een ander scheepsbouwbedrijf, leverde de Zweedse kustwacht KBV 201 vaartuigen, met als primaire missie grenscontrole. En Scania leverde motoren voor nieuwe vaartuigen van de Finse grenswacht in 2008.
Toekomst
Het is onvermijdelijk dat grenscontrole in de toekomst verder zal worden verscherpt en gemilitariseerd. Toenemende (bewapende) grenspatrouilles, verbonden aan de ontwikkeling van steeds meer geraffineerde surveillancesystemen, het gebruik van drones en de constructie van afscheidingsversperringen zullen de groei van werkelijke en virtuele muren om de immigratie te stoppen bewerkstelligen.
Echter, zolang mensen in grote delen van de wereld lijden onder armoede, hongersnood, uitbuiting en onderdrukking, welke in belangrijke mate de gevolgen zijn van de internationale politiek in het Westen, zullen ze doorgaan met hun weg te proberen te vinden naar een betere toekomst in rijkere landen, hoe gevaarlijk deze reizen ook mogen zijn. Deze onhoudbare situatie zal zeer waarschijnlijk een groeiend aantal doden tot gevolg hebben, zonder echte oplossingen voor de oorzaak van deze problemen in
zichten.
Mark Akkerman - Campagne tegen Wapenhandel
De oorspronkelijke Engelse tekst staat hier: http://www.stopwapenhandel.org/node/1304